Hơn tháng giời lang thang từ Âu sang Á, về đến nhà thấy Praha của mình vẫn là nơi đẹp và đáng yêu nhất.
✍️
![]() |
Bà ngại tuổi teen, mình thích sự hồn nhiên tinh nghịch này. |
Hơn tháng giời lang thang từ Âu sang Á, về đến nhà thấy Praha của mình vẫn là nơi đẹp và đáng yêu nhất.
![]() |
Bà ngại tuổi teen, mình thích sự hồn nhiên tinh nghịch này. |
Lâu lắm rồi mới đưa Bạn ấy đi chơi một chuyến dài ngày xa thật xa và cũng lâu lắm rồi mới thấy Bạn ấy hồn nhiên cười, hồn nhiên tung tăng như thuở mới yêu trước ống kính của mình.
Tb ngẫu hứng cùng Thơ Nhạc Ảnh.
✍️💖✍️
Ngậm ngùi một khoảng trời xanh
Em về áo trắng trên vành môi non
Bâng khuâng thuở hãy còn son
Ngậm ngùi sợi tóc gãy mòn trên vai...
*
Thời gian buông tiếng thở dài
Hồn xanh trinh nữ nhuộm phai nắng chiều
Thả lên trời một tiếng yêu
Ngậm ngùi năm tháng dạt phiêu tiếng lòng...
*
Trăng đơn thiêm thiếp bên song
Ta vò tiếng nhớ đan lòng vào mơ
Ngậm ngùi chép một vần thơ
Nghe lòng giông bão bơ vơ bóng hình
*
Em hồn Thánh nữ nguyên trinh
Ta cây thánh giá...neo tình vào tim...
✍️💖✍️
Khúc "Ru ta ngậm ngùi" qua giọng ca Khánh Ly tại Bar Quán Văn trước năm 1975.
✍️
Nhạc phẩm "Ru ta ngậm ngùi" của "Người ca thơ" họ Trịnh được viết vào cuối năm 1970 như lời thì thầm vừa khắc khoải vừa tha thứ cho những niềm đau yêu thương cho chính mình và cho cả những ai đi tìm bình yên trong tâm hồn, trong cả trái tim vừa bị dằn vặt bởi yêu thương.
Sau những ca khúc "Phản chiến", sau những mất mát người thân do chiến tranh, sau những mối tình đằm đẵm tương tư không bến bờ, không đích đến, TCS bắt đầu cảm thấy mông lung vô thường đã là thuộc tính của lẽ đời, nên ông chiêm nghiệm và tìm đến thiền tính trong từng nốt nhạc sau này. Điển hình là khúc "Ru ta ngậm ngùi". Khúc ru nội tâm đầy ám ảnh của TCS, nơi ông hoài nghi về kiếp người, kiếp yêu...
Đối với TCS tình yêu không phải thứ phù phiếm xa hoa hay những lời thề vĩnh cửu, tình yêu không vĩnh cửu. Nhưng tình yêu vĩnh cửu trong từng khoảng lặng nhẹ nhàng không ồn ào của yêu thương. Tình yêu như hơi thở như ánh mắt, như sợi tóc vừa rụng trên tay...
Những cuộc tình trong veo như suối nguồn lên lỏi trong cuộc đời ông, trong tâm trí ông rồi cũng rời xa ông để lại nỗi cô đơn vô hồn rất Trịnh: Yêu là không níu giữ...
"Đời sao im vắng?
Như đồng lúa gặt xong
Như rừng núi bỏ hoang
Người về soi bóng mình
Giữa tường trắng lặng câm..."...
Ông từng yêu Nàng thơ Dao Ánh với hơn 300 lá thư tình được viết từ những chiều mưa, trên những chuyến tầu, hay sớm tinh khôi dưới những giọt sương nghe tiếng chim kêu trong thảng thốt... Tình yêu ấy không cần lời, không cần sở hữu, chỉ cần "Dao Ánh_Ánh dương trong hồn tôi còn, đó là đủ rồi" (Lời TCS). Tình yêu ấy cứ lặng lẽ trong trẻo trong những tình khúc của TCS.
Với Khánh Ly, Người tình âm nhạc, tri kỷ, Người gắn bó với Trịnh từ những ngày đầu ở Đà Lạt, ở Bar Quán Văn tới Sân khấu Văn khoa Sài Gòn bằng những tình khúc "Phản chiến". TCS từng nói "Tôi yêu Khánh Ly như yêu một phần cơ thể cuộc đời tôi, một phần hồn không thể thiếu trong âm nhạc của tôi" (Hồi ký TCS). Một cuộc tình chưa bao giờ được gọi tên, nhưng chưa bao giờ chia lìa. Một cuộc tình gắn bó cả một đời nhưng vẫn có một khoảng mong manh không ai dám vượt qua. Một người viết nhạc bằng trái tim tướp máu, một người hát bằng linh hồn nhuốm đủ thương đau, một cuộc tình gắn kết không lời. Mãi sau này khi viết hồi ký Bà mới thú nhận "Tôi yêu TCS nhưng không nói". Có lẽ cả hai trái tim, cả hai tâm hồn đã đủ thương đau nên họ không dám bước vào yêu vì sợ đau thêm lần nữa. Cả hai cứ lặng lẽ gắn bó trong cuộc tình không dám gọi tên vậy thôi...
Mãi sau này vào cuối thập niên 80 đầu thập niên 90 TCS còn một mối tình cuối cùng với Nàng thơ cuối cùng Michiko đến từ Nhật Bản. Người mến mộ nhạc Trịnh và yêu Trịnh đến da diết đã tự học tiếng Việt và nghiên cứu nhạc Trịnh để làm cả một luận văn cao học về nhạc Trịnh tại Paris. Sau đó Michiko đã đến Vn sống 3 năm bên Trịnh để yêu Trịnh... Họ đã chuẩn bị đủ đầy cho ngày cưới, từ trang phục, nhẫn cưới tới kịch bản hôn lễ truyền thống Việt & Nhật,... Nhưng cuối cùng đám cưới đã không diễn ra. Do khác biệt văn hoá, do ký ức về "Dao Ánh_Ánh dương thời Thanh xuân" quá lớn, lại đúng lúc Dao Ánh về nước tìm gặp TCS... đã khiến họ chia tay. TCS đã viết riêng cho Nàng thơ cuối cùng khúc "Lời ru cho Michiko lúc ra đi" thay lời tiễn biệt nhẹ nhàng. Bạn nào đã xem phim "M. và Trịnh" (M. là tên viết tắt của Michiko) chắc biết, nhưng thực tế trên phim ảnh với đời thật luôn có một khoảng cách. Những góc khuất ấy Tb sẽ kể với các bạn vào một dịp khác...
Ba mối tình, ba chương trong cuốn nhật ký cảm xúc của TCS không ai ở lại nhưng sống mãi trong âm nhạc của TCS.
Sau những phiêu du với tình yêu và mất mát, những đau thương và chia lìa TCS viết "Ru ta ngậm ngùi" để ru chính hồn mình lành lại với yêu thương và tha thứ. Không hận thù, không ganh ghét, không trách cứ người đi, TCS chấp nhận như lẽ đời vốn thế để thêm yêu đời và yêu người hơn. Với TCS yêu là yêu suốt kiếp, yêu không níu giữ, yêu lặng lẽ trong hồn âm nhạc là đủ rồi.
"Em về, hãy về đi
Ta phiêu du một đời
Hương trầm có còn đây
Ta thắp nốt chiều nay
Xin ngủ trong vòng nôi
Ta ru ta ngậm ngùi
Xin ngủ dưới vòm cây..."
Như lá rụng về cội, như đứa trẻ về với những nguyên sơ đầu đời. Khúc "Ru ta ngậm ngùi" như phép thử của vô thường, đến rồi đi, được rồi mất, hợp rồi tan... Không giận dữ, không cao trào, cứ ngậm ngùi lặng lẽ vậy thôi để ru hồn mình về với thiền tính, biết sống, biết yêu, biết đau, biết chấp nhận và biết buông để cầu hạnh phúc cho người ra đi. TCS từng nói "Tôi viết cho tôi, để ru chính tôi, để xoa dịu hồn tôi buông bỏ chấp niệm, không vương oán hờn".
"Ru ta ngậm ngùi" mang triết lý vô thường của Phật giáo, sự tỉnh thức của chủ nghĩa hiện sinh, đau không rên rỉ ca thán, buông không luyến tiếc bi ai. "Môi nào hãy còn thơm...!?... Tóc nào hãy còn xanh...!?... Tim nào có bình yên..." Những câu hỏi không cần câu trả lời, mà là phép thiền trong đời người biến chuyển theo thời gian. Yêu là giữ lại trong hồn, không hờn ghen dỗi giận... Hình ảnh "Tim lăn trên đường mòn... Con chim đứng lặng câm... Tay rong rêu muộn màng..." Những cuộc tình đã "bỏ ta đi" để lại nỗi cô đơn rất Trịnh... và "Em về, hãy về đi... Ta phiêu du một đời..." như một lời tiễn biệt nhẹ nhàng rất Trịnh. Ta không trách em đâu, ta không giận em đâu. Vì cuộc đời luôn ở phía trước, ta còn phải"phiêu du một đời"...
"Cứ ngỡ rằng đã đến đỉnh cuộc đời
Nhưng cuộc đời vẫn còn nguyên phía trước
Điều giản đơn vậy thôi không hiểu được
Để bây giờ buốt nhói ở trong tim..." (Thơ Tb viết cho T.H. năm 1998)
Yêu không níu giữ, yêu cất ở trong hồn để đồng hành theo từng tháng ngày sống... Đau không rên rỉ, tan không oán trách, buồn không bi lụy... "Ru ta ngậm ngùi" nói riêng và TCS sống để yêu là thế.
✍️💖✍️
Châu Âu năm nay nóng khủng khiếp, mình hạn chế lang thang. Mọi người lên máy bay rồi, mình cảm giác thiêu thiếu điều gì đó. Chiều tối chuẩn bị rời Paris về nhà thì Vk đưa hộp quà nói: "Dung tặng mình nè!" (Dung là học trò ruột của Bạn mình ở Chuyên QH Huế. Người mà mỗi lần mình về Huế là em bỏ hết công việc để đưa đón Tb. Chuyện Dung kể nhiều rồi, không nhắc đến nữa). Thì ra em ấy tặng mình chiếc quạt lụa xứ Huế... Mình chau mày, Vk vít cổ mình nheo mắt cười, gái Huế tặng quạt, ý như lời...:
..."Sợi buồn con nhện giăng nhau
Anh ơi! Hãy ngủ em hầu quạt đây.
Lòng em mở với quạt này,
Như con bướm nhỏ về ngay đầu giường..."
...
Đàn bà khi ghen thường mất trí... Nóc nhà mình khi Gờ en thì thừa thông minh và thâm thúy khi sửa cả thơ Huy Cận... 🥰 Yêu nàng ở nét thâm thúy nhẹ nhàng này đấy.
Gần 40 năm yêu Huế là thế mà có dám làm rể xứ Huế đâu. Năm 2012 về Huế dự Festival Huế, mình hỏi anh Quang: "Anh tốn đàn bà như thế mà không có bóng hồng xứ Huế à!?"... Anh nhăn mày: "Yêu gái Huế thì được, chứ lấy gái Huế thì phải yêu chiều cả dòng tộc nhà người ta đấy. Chú có chịu được không?". Mà phả tộc mỗi gia đình Huế thì dây mơ rễ má cả dăm bẩy đời nội ngoại... Choáng🥰
...
Tb ngẫu hứng cho Liên với niềm nhớ Huế vô cùng.
✍️
Ru em, hoài con nắng
Tóc rối thẹn trên vai
Ru em tà áo trắng
Khép nép bóng chiều rơi...
Ru em nét môi cười
Tô son trên cánh phượng
Ru em tình cất bước
Tan trường nước mắt rơi...
Ru ta tình nhung nhớ
Che chung lá sen xanh
Mưa rơi tình như đã...
Em về mắt long lanh...
Ru em hoài năm tháng
Ta bén gót phiêu du
Ru em đừng tắt nắng
Trong trái tim ngục tù...
Ru em câu hò Huế
Ngọt như nước dòng Hương
Ru em ngày mưa lá (*)
Lửa ấm xiết môi thương...
Ru em cuối con đường
Ta hoài công đứng đợi
Quốc Học chiều chới với
Phượng đỏ mắt ru đôi...
Ru Người về với tình tôi
Ru hồn trình nữ trên môi phượng hồng...
✍️
(*): Mưa Huế lạ lắm, không phải nửa ngày hay một ngày đâu mà mưa Huế dài lê thê cả tuần không dứt. Nhưng Huế còn một đặc sản nữa, đó là Hoa muối xanh (Bích hợp) và mưa lá. Mưa nhỏ hơn sương, một trời mù trắng đọng trên muôn tầng lá. Chỉ một cơn gió vu vơ khiến tầng lá ấy bất ngờ hắt xuống đường cơn ào ạt như ta cầm xô nước dội lên đầu người đi... Hai mái đầu bết bệt tóc bện vào nhau run rẩy nhưng con tim thì ấm lên và đôi môi thì nồng cháy.... Các bạn vô Huế dịp tàn thu chớm đông, đi trên đường Lê Lợi qua Trường Quốc học tới lối rẽ vô đường Hùng Vương mà không gặp mưa lá mới lạ - (Mình đã nhiều lần kể về mưa lá xứ Huế trong các bài viết trước đây).
✍️
Mình nghe Chị Khánh Ly hát khúc "Ru tình" của TCS có hay, nhưng giọng Chị tưng tửng, chất giọng lạnh khiến mình chơi vơi... Lúc gõ tút này mình đang vui, nên nghe khó vào. Nghe Trịnh Vĩnh Trinh ca chất giọng ấm, nhưng nàng ấy hơi khép hàm răng nên làn hơi thoát ra nghe rít réo và lời ru nghe lạnh buồn. Nghe cô Bống Hồng Nhung ca với chất giọng sa lông cao sang quá thành ra lời Ru như cõi bồng lai không phải chốn phàm trần... Mà đời mấy ai là bụt là tiên đâu. Nghe Mộc San hát thấy lối xuống âm nhả chữ học theo cô Bống nhưng không đủ tầm nên lời Ru nghe bàng bạc không sâu. Dù giọng Mộc San ấm nhưng cũng không phải lời ru tròn trịa cho một cuộc tình. Khánh Ngọc thì không mở rộng khoang hàm, nên lời Ru như bị nghẹn, không thoát tình, nghe ấm ức không sướng...
Khúc này mình viết cho bạn mình nên cứ thành tâm mà Ru, dù sao cây nhà lá vườn không hay nhưng bạn mình vẫn thích, thế là đủ cho khúc Ru hơn 60 năm chân ái tri kỷ này rồi🥰
✍️
Ca từ trong khúc "Ru tình" của TCS đẹp tựa những vần thơ.
Đó chính là lúc trái tim người nghệ sĩ được thăng hoa, tâm hồn như trẻ lại…như đã từng bắt gặp tình yêu thuở đầu đời, dệt mộng bằng đôi mắt mơ màng, lãng mạn, đắm đuối với hương tóc, hương sen thoang thoảng ven hồ…
“Ru em đầu con gió
Em hong tóc bên hồ
Khi sen hồng mới nở
Nụ đời ôi thơm quá”
Có lẽ lâu rồi trái tim người nhạc sĩ đã thôi yêu, thôi nhớ. Rất lâu rồi, những bài hát của Trịnh Công Sơn chìm đắm trong nỗi đau thân phận, kiếp người những phù vân, cát bụi, của tàn úa, hư hao, của lá mùa thu, của Tuổi đá buồn, của Phôi pha, của Lời thiên thu gọi….cho đến một ngày, Em đến. Ngây thơ, bé dại, mang hài nhung gấm, gót sen hồng. Tình yêu của chàng thi sĩ, nhạc sĩ cũng như vừa được chấp cánh:
Ru em hoài bé dại
Một hồn thơm cây trái
Ru em chờ em nói
Trên môi tình thoát thai”
*** *** ***
“Ru em hài nhung gấm
Ru em gót sen hồng
Ru bay tà áo rộng
Vừa tình tôi chấp cánh”
Một tình yêu trong sáng, lãng mạn, nồng nàn…như chưa từng có trong đời nhạc sĩ. Trái tim cứ rung lên những cung bậc yêu thương da diết. Yêu cả trong khi gặp mặt lẫn lúc cách xa, yêu cả đường đi lối về, cả tiếng chim hót bên đường mộng ảo:
“Ru em tình khi nhớ
Ru em tình lúc xa”
“Ru trên đường em đến
Xôn xao từng tiếng chim”
Đó là những ngày tháng đáng yêu và đáng sống nhất của người nhạc sĩ, thi sĩ tình yêu-Trịnh Công Sơn.
Biết rằng, tình yêu ấy cũng chẳng thể trăm năm, cũng chẳng giữ mãi được bên mình. Nhưng vẫn vui hát bằng lời ru hạnh phúc:
“Ru em ngồi yên đấy
Ru tình à a à a ơi....”
Âm nhạc đã cứu rỗi cho nhạc sĩ trong những giờ phút “nguy nan” này. Không ồn ào, trách móc, không tuyệt vọng, kêu than, cũng không lụy tình…đau đớn! Tình yêu được chuyển hóa bằng lời ru! Mà lời ru nào lại không êm ái, dịu ngọt. Có khi dịu ngọt, đằm thắm cả một đời:
“ Xin em còn đâu đó
Cho tôi còn tiếng ru”
“Ru người ngồi mãi cùng tôi”
Lời hát ru chân thật và nồng nàn nhất rồi cũng được cất lên, giải tỏa một tình yêu chưa định nghĩa được đó là gì:
“Ru em ngồi yên đó
Tôi tìm cuộc tình cho”
*
Nhớ Huế, nhớ Anh, Người ca thơ tài hoa Trịnh Công Sơn, tâm hồn tôi dịu lại những tháng ngày xa xứ, những nỗi niềm đau đáu tha hương, thoát được những ràng buộc nhỏ nhen, đố kỵ bon chen trong xã hội cuộc đời này...!
✍️
Tb khá kỹ tính trong những niềm đam mê. Khi đọc một cuốn sách, xem một bộ phim hay nghe một bản nhạc... Tb thường tìm hiểu kỹ càng nguồn gốc cùng những câu chuyện xoay quanh nó, để hiểu thấu đáo và sâu hơn về nó, giống như nghiện đàn bà thì phải tìm hiểu đàn bà hơn ai hết... Các cụ xưa đã dậy: "Chọn trâu xem xoáy, lấy vợ vén váy xem...tóc tiên" (Các cụ nói bậy lắm, Tb chẳng dám viết ra đâu. Nhà mình xưa nay chả ai văng tục)....
Bài này Tb lên khuôn trong Đêm nhạc Tưởng niệm 1 năm ngày mất của Cố Ns Lam Phương 22.12.2020 - 22.12.2021 do Clb Doanh nhân và Tb Studio thực hiện tại Sân khấu Clb Hát cho nhau nghe.
✍️
Thập niên 50 thế kỷ trước, Ns Lam Phương có làm việc tại Đài phát thanh Pháp Á tại Sài Gòn. Lúc này Danh ca Bạch Yến mới chỉ là cô bé hát tập trong Đài mà thôi. Nhưng bằng chất giọng thiên phú Bạch Yến đã sớm nổi danh với Giải nhất trên sóng Phát thanh với khúc "Đêm đông" của Ns Nguyễn Văn Thương. Khi ấy Bà mới 15 tuổi.
Nhờ vốn liếng văn hóa Pháp và trình Pháp ngữ của Bạch Yến rất tốt nên Nàng ngày càng nổi danh... Đối với Lam Phương, một chàng trai miền Tây đẹp như tài tử xi nê, tâm hồn phóng khoáng đúng chất miền Tây... Xuất thân từ tài tử phim ảnh (Ông đóng phim từ rất sớm) nay bước sang làng âm nhạc với những tình khúc chân chất hồn người, không hoa mỹ hay kỹ thuật cao sang... Âm nhạc của Ông sớm đi vào lòng người... Và tất nhiên những bóng hồng vây quanh Ông kể không hết...
Dù đào hoa đa tình như thế, nhưng Ông chỉ si mê và cất giấu một bóng hình duy nhất, ấy là Nàng Bạch Yến. Danh ca Bạch Yến cũng từng thổ lộ: Khoảng thời gian ở Đài Pháp Á là khoảng rung động đầu đời đẹp nhất của Bà.
Lam Phương từng hỏi Bạch Yến: Anh viết cho em từ: Chờ Người, Biển tình, Phút cuối, Tình chết theo mùa đông... Chắc anh phải dành cả đời chỉ để viết cho em thôi, đúng không...!?
Hai người trẻ, hai trái tim non, hai tâm hồn đồng điệu văn hoá Pháp... Chàng viết nhạc, nàng ca.... Không ai nghĩ họ không thành đôi...
Năm 1960 Ns Lam Phương mang trầu cau tới hỏi Nàng... Ai ngờ Bạch Yến từ chối... Cuối năm đó, bất ngờ Lam Phương lấy vợ thì đầu năm sau Bạch Yến xuất ngoại du học....
Dù trăm ngàn lý do thay lời bộc bạch thì cũng không thoát khỏi chữ Tình...
Suốt mười mấy năm (1965-1977) Bạch Yến thành danh với các chuyến lưu diễn khắp nước Mỹ và châu Âu. Trong những năm ấy Bà cũng thường về Vn biểu diễn trong các Show lớn... Họ có gặp nhau, vẫn gần gũi thân thiết như xưa... Nhưng khoảng thời gian ngắn ngủi ấy chỉ như những con sóng ngoài đại dương....va vào nhau, hoà làm một, rồi lại tan đi như bọt bèo...
"Về làm chi...rồi em lặng lẽ ra đi...gom góp yêu thương quê nhà ... dâng hết cho người tình xa..."
Cô đơn nối tiếp cô đơn, bao nhiêu mộng tình hoá ra phù du... Và khúc Tình bơ vơ được ra đời như thế đó...
Người đầu tiên thu âm bản nhạc này không ai khác là Danh ca Chế Linh (Gia tài ca hát của ông gắn liền với các nhạc phẩm của Ns Lam Phương) Trước đó Chế Linh với khúc "Thành phố buồn" của chính Lam Phương đã đưa ông lên đỉnh ca lúc bấy giờ. Có điều lần này Chế Linh không đơn ca Tình bơ vơ mà ông chọn song ca cùng Thanh Tuyền.... Cũng từ đây phong trào song ca bắt đầu nở rộ khắp sân khấu ca nhạc miền Nam tới hải ngoại.
✍️
Sau mỗi cuộc tình tan vỡ người ta cứ sầu lụy bi ai... Không phải thế, dù bất luận thế nào thì tình yêu luôn đẹp, nó để lại cho đời những dư âm sâu lắng hồn người khôn nguôi....
Ngày xưa có nàng com với Tb: "Khi đang đứng đỉnh hạnh phúc thơ khó hay lắm, đúng không anh...!?"... Buồn hay vui, hạnh phúc hay ly tan thì thơ vẫn là thơ, là hồn người gửi vào con chữ với thông điệp: "Tình yêu là muôn màu" Âm nhạc cũng vậy, tình ca dù vui hay buồn đều đi vào đáy con tim... Đúng không các bạn!?...
✍️
Ngày còn đi học mình có vài mùa hè đến nhà Thầy Đoàn Chuẩn học thêm về đàn. Ngày nào cũng có vài ba tiếng "Pưng...!" tức là có vài thằng "cắn đứt dây đàn của Thầy" (Chữ của Thầy Đoàn Chuẩn). Nhà Thầy đông các anh chị em nhưng chả ai theo nghiệp Thầy. Có anh Cả theo học Guitar Hawaii, nhưng không được như Thầy. Lên cấp 3 thì mình không theo học nữa. Lúc ấy nhớn òi, yêu rồi nên có nhiều việc khác phải làm hơn.
Học với Thầy, được nghe về khúc "Chiếc lá cuối cùng" của Thầy (Nghe dư âm ngoài luồng thôi. Chứ ở nhà Thầy, tuyệt đối không ai được nhắc tên người phụ nữ nào khác ngoài tên Sư Mẫu. Cả đời Thầy chỉ nhắc đến tên Vợ mình mà thôi)...
Sau này biết thêm khúc "Chiếc lá cuối cùng" thứ hai của Ns Tuấn Khanh. Cụm từ "Chiếc lá cuối cùng" quả là có sức hút ghê gớm. Đến cả truyện ngắn nổi tiếng đầy tính nhân văn của nhà văn Mỹ O' Henry cũng mang tên "Chiếc lá cuối cùng"...
Đời mình cũng có một chiếc lá "ám ảnh mãi không thôi"...
Thu buông một cánh lá rơi
Ta đau đáu nhớ một Người... ngày xưa...
*
Bài này được viết trong đêm cùng bài thơ "Nỗi nhớ sang mùa" tại Bà nà Hills Đà Nẵng 23.8.2015. Nhưng "Chiếc lá phong kia đã khuất rồi" nên Tb chỉ đăng bài thơ, còn bài viết về âm nhạc này, nay Tb mới nhấn Enter.
✍️🍁✍️
Chiếc lá cuối cùng – Ns, Nghệ sĩ Guitar Hawaii Đoàn Chuẩn.
Em thời gian, sương gió phôi pha
Anh ngồi đây anh nhớ đến em
Như cành khô trước lúc xa cây gọi nắng
Em thời gian, em có biết không
Khi mùa đông đưa nắng qua sông
Để tình yêu giữa nước mênh mông gọi đò
Tôi đi bên người, người đi bên tôi
Sao đôi tâm hồn đã quá xa xôi
Trên những con đường thoảng hương hoa sữa
Em đã nói gì, quá khứ? tương lai ?
Trăng sao trên trời còn khi chia đôi
Nhưng tiếng ca nào còn lắng trong tôi
Tôi ngước lên trời gọi mây hạnh phúc
Mây vẫn âm thầm lãng đãng mây trôi
Hà nội chiều nay trời lên mây trắng
Chiếc lá cuối cùng rơi xuống chân em
Như nhắc mối tình trót lỡ không tên
Em biết nói gì hỡi anh yêu dấu
Em khóc cho tình mãi mãi không quên
Hà nội chiều nay còn như in bóng
Dấu vết lâu đài trên cát anh xây
Bóng dáng em về thấp thoáng đâu đây
Chiếc lá cuối cùng là của em đó
Em hãy giữ gìn trước lúc chia tay...
Mời các bạn cùng Tb nghe Cố NSND Lê Dung ca khúc này nhé.
🍁
Chiếc lá cuối cùng – Ns Tuấn Khanh
Ðêm qua chưa mà trời sao vội sáng
Một đàn chim cánh nhỏ chở mùa sang
Chiều vào thu tiễn em sầu lạnh giá
Lá trên cành từng chiếc cuốn bay xa
Ðêm chia ly buồn gì sao chẳng nói
Chỉ nghe em nói nhỏ trở về thôi
Ngày buồn tênh cũng đưa chiều vào tối
Mím môi cười mà nhớ thương khôn nguôi
Mộng về một đêm xuân sang
Em thì thầm ngày đó thương anh
Thuyền về một đêm trăng thanh
Xây mộng vàng đậu bến sông xanh
Mộng tràn ngập đêm trăng sao
Sao đầy trời từng chiếc lấp lánh
Rồi một chiều xuân thơ trinh
Cho lòng mình về với dĩ vãng
Xa nhau chưa mà lòng nghe quạnh vắng
Ðường thênh thang gió lộng một mình ta
Rượu cạn ly uống say lòng còn giá
Lá trên cành một chiếc cuối bay xa...
🍁Hai bản nhạc đều hồi tưởng về mối tình đã từng đắm say, hạnh phúc, đã từng mơ mộng với trăng sao, mây nước,…
Khi mùa thu về cũng là lúc tình yêu vỗ cánh bay cao. Cái buồn của mùa thu, buồn man mác, buồn héo hắt không chỉ lòng người mà vạn vật cỏ cây cũng hùa theo, đúng là “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” (Kiều). Mới chỉ là mùa thu thời gian nhưng đã là mùa đông trong lòng của Thầy Đoàn Chuẩn, vừa bắt đầu vào thu của đất trời nhưng đã là thu muộn ở tâm hồn Ns Tuấn Khanh, bởi vì những chiếc lá nhỏ vàng úa lìa cành.
Nếu Thầy Đoàn Chuẩn hồi tưởng lại mối tình của mình lúc chớm thu bằng khung cảnh quen thuộc của Hà Nội, những con đường thân quen, mùi hoa sữa hương nồng, nắng phản chiếu lấp lánh bên sông và mây bay lãng đãng thì Ns Tuấn Khanh thả hồn về một giấc mộng của một ngày xuân tươi thắm, thơ trinh với con thuyền tình cập bến tình yêu, với bầu trời ngập tràn trăng sao,…
Thế nhưng, cuối cùng Thầy Đoàn Chuẩn phải đối diện với thực tại: Mối tình ấy chỉ là lâu đài trên cát, còn chăng một chiếc lá cuối cùng như là kỷ niệm đau buồn, là chứng nhân cho sự đổ vỡ, là bóng dáng mơ hồ của quá khứ mà thôi.
Em đã đi thật rồi, đi từ mùa thu dạo đó nhưng Ns Tuấn Khanh vẫn không muốn tin, vẫn còn thắc mắc: Thế thật sự xa nhau chưa nhỉ...!? Hay chỉ là cảm giác “đi là chết trong lòng một ít.” Dù muốn níu kéo, muốn tự an ủi nhưng thật sự, lòng vẫn lạnh lùng, cô quạnh; chén rượu nồng không thể sưởi ấm cho lòng đang giá băng. “Lá trên cành, một chiếc cuối bay xa” như là lời than thở cho nỗi niềm mơ hồ nào đó, quả là khó có ngày hội ngộ cùng em.
Ns Tuấn Khanh kể: lúc mới vào Sài Gòn ông có dậy thanh nhạc. Năm ấy có một cô học trò mới lớn đến học để chuẩn bị cho cuộc thi hát trẽn sóng phát thanh. Cô học trò ấy ngay từ buổi ban đầu đã cảm ông thầy Bắc Kỳ trẻ đẹp giai, đa tài đã thành danh trên đất Sài Gòn. Ngày ngày cô ép khi thì cánh bướm lúc thì chiếc lá, cùng đôi dòng cảm nghĩ trong cuốn sổ tay con con để muốn nói với Thầy... Ns Tuấn Khanh biết là cô bé đã thầm yêu mình, nhưng đành im lặng cho qua vờ như không biết vì trong lòng Thầy đã có ý trung nhân rồi... Thế rồi đột ngột cô trò nhỏ ấy xin thôi học... Đêm cuối năm ông tiễn cô học trò nhỏ ra ga tầu... Đường phố vắng lặng, những ngọn đèn vàng vọt, những cơn gió hun hút cuốn lá theo chân người đi... Tầu lăn bánh, ông ra về như một kẻ mộng du cô đơn. Ngước lên thấy hàng cây đã cạn lá và một trời đầy sao lấp lánh hiện ra trong mắt kẻ mộng du... Ông bảo: Đêm Sài Gòn lung linh hoa lệ như thế mấy ai thấy được trăng sao... Có lẽ trời cũng thấu cảm cho mộng tình tuổi mới lớn của cô học trò nên mới hiện về đầy trời đêm trăng sao để an ủi ông...
Cuộc chia ly không lời từ biệt ngoài cuốn sổ tay con con cùng những xác bướm, xác lá và những lời mộng mơ trong vắt tuổi học trò.... Đã khiến kẻ mộng du cất lên trong giấc mộng tình những giai điệu cuốn vào hồn người khúc "Chiếc lá cuối cùng"...
🍁
Và đây, tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” (The last leaf) của O' Henry, một truyện ngắn đầy tính nhân văn. Behrman, một họa sĩ già, mơ mòng về một tác phẩm để đời nhưng mãi không hoàn thành, sống trong căn hộ với đôi bạn nghệ sĩ trẻ Sue và Johnsy. Mùa đông năm ấy, Johnsy bị sưng phổi. Nghèo đói và bệnh tật toan lấy đi cuộc sống của nàng, khi cơn gió mùa đông lần lượt bứt đi những chiếc lá nho bám trên cành ở bức tường sau cửa sổ. Nàng thầm nhủ, khi chiếc lá cuối cùng lìa cành thì nàng cũng ra đi. Nghe Sue tâm sự, trong đêm mưa gió bão bùng, Behrman đã hoàn thành bức vẽ chiếc lá màu xanh, đeo bám trên cành khô. Những ngày sau, Johnsy thấy chiếc lá cuối cùng ấy kiên trì chống chọi với thiên nhiên đã làm cho nàng nghĩ lại, quyết tâm chống với bệnh tật và nàng đã chiến thắng. Còn lão họa sĩ già đã bị cảm lạnh, sưng phổi và chết ít ngày sau đó. Dù chưa vẽ nên một tác phẩm bậc thầy nào, nhưng chỉ với chiếc lá màu xanh ấy, chiếc lá đầy tính nhân văn, tả thực của con người hồn hậu, dù phải trả giá bằng cái chết của mình để tiếp lửa cho một cuộc sống trẻ ngắc ngoải cố gượng dậy, chiếc lá ấy có khi còn hơn cả tác phẩm bậc thầy nữa.
🍁
Viết đến đây, kẻ ngu ngơ nhiều chuyện này trộm hỏi: Các nhạc sĩ trên có lấy cảm hứng từ truyện ngắn này không...!?
Mình có khá nhiều bài viết đã lên khuôn nhưng chưa nhấn Enter. Nay mình giới thiệu một bài viết từ CN 7.3.2021.
Tb. Không nhớ thì thôi, nhớ đến lại đau.
✍️
![]() |
Ca sĩ Ngọc Lan (Lê Thanh Lan 28.12.1956 - 6.3.2001) |
Từng có thời, Ngọc Lan nổi tiếng tới mức đi tới đâu là cháy vé tới đó, khán giả không mua được vé phải đứng ngoài xem và yêu cầu diễn thêm nhiều buổi liên tiếp. Chị được đón nhận ở khắp nơi từ hải ngoại tới trong nước, với nhiều nhạc phẩm bất hủ.
Tuy nổi tiếng, xinh đẹp là vậy, nhưng Ngọc Lan lại vô cùng trắc trở trong chuyện tình yêu. Tb nghĩ đôi mắt buồn và những tình ca Ngọc Lan thể hiện dường như vận vào cuộc đời chị, khiến chị phải trải qua nhiều cay đắng, dù bản thân rất hiền lành, nhu mì.
Tb viết để trải lòng mến mộ một Tài nữ đã bỏ ta đi 20 năm nay - 6.3.2001_6.3.2021.
✍️
Ngày này, 20 năm trước (06/03/2001) một cánh hoạ mi đã bỏ trời bay. Một tiếng hát đã bay về trời. Làng âm nhạc Việt Nam chia tay một người con gái với tiếng hát được biết đến như một hiện tượng của âm nhạc Việt Nam đầu thập niên 90. Chị ra đi để lại nhiều giai thoại về những ngày cuối đời của mình.
Đó là Ngọc Lan, người ca sĩ với gương mặt khả ái và tiếng hát nhẹ như sương, mềm như khói quện như tiếng nói con tim.
Hôm nay, tưởng niệm 20 năm ngày Ngọc Lan bỏ trời bay, Tb mời các bạn quay về những ca khúc đã mang chị đến với khán giả Việt Nam, nghe lại chính những lời tâm sự của chị trong những ngày chưa rời xa thế giới này, cùng những kỷ niệm trong thời gian chị làm việc với Trung tâm Mây Production do ông Trần Thăng làm giám đốc.
“Mưa buồn mãi rơi trên biển xưa âm thầm
Ôi biển vắng đêm nao tình trao êm đềm
Cơn sóng nào khơi lên nỗi đau trong em bao nhiêu chiều
Lang thang một mình…” (Mưa trên biển vắng)
Chị tâm sự trong Mây Production:
"Ngọc Lan muốn bước lên sân khấu để phục vụ mọi người, để thoả mãn đam mê nghệ thuật của chính mình. Thứ hai là Ngọc Lan hy vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ của mình vào lãnh vực thứ bảy của Việt Nam…”
Chắc có lẽ chúng ta, những ai đã từng có một thời nồng nàn với Mưa trên biển vắng, với Hai mươi năm tình cũ, với Mùa đông sắp đến trong thành phố, hay những ca khúc Pháp lời Việt như Joe Le Taxi, Mal De Toi, La Plus Belle Pour Aller Danser (Em đẹp nhất đêm nay)… thì sẽ không thể nào quên tiếng nói trong vắt, nhẹ như sương ấy, tiếng hát Ngọc Lan, người ca sĩ sở hữu gương mặt hiền và đẹp như thánh nữ.
Chị chia sẻ giấc mơ nghệ thuật đó với khán giả và MC Nam Lộc cách đây 30 năm, trong đêm nhạc đầu tiên của Mây Production Hollywood Night 1. Đêm ấy cũng là lần đầu tiên chị trình bày Mưa trên biển vắng, một ca khúc lời Việt của cố nhạc sĩ Nhật Ngân.
15 năm sau, mơ ước ấy đã bay về trời cao, mang theo người ca sĩ tài hoa đoản mệnh.
“Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em
Có khi nắng khuya chưa lên mà một loài hoa chợt tím
Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em
Gót chân đôi khi đã mềm gọi buồn cho mình nhớ tên…” (Chiều một mình qua phố)
THUỞ BAN ĐẦU...
Không khó để tìm thấy những bài viết về chị, người nữ ca sĩ tài sắc vẹn toàn nhưn.g vắn số. Thế nhưng, rất hiếm, nếu không muốn nói là không có, những bài phỏng vấn về chị. Tất cả những gì chúng ta có thể tìm được là những tình cảm chưa bao giờ dứt của người ở lại dành cho nữ ca sĩ tài hoa bạc mệnh này.
Ngọc Lan là một người gần như là không có những sự bon chen về thương mại. Ngọc Lan rất ngại khi được người ta nói về mình, viết về mình. Gần như là Ngọc Lan trốn tránh hết những cái đó. Chính sự kín tiếng ấy tạo ra cho mọi người thấy rằng Ngọc Lan là một người mà người ta lúc nào cũng muốn tìm hiểu thêm, biết thêm.
Người rất gần gũi trong suốt sự nghiệp của chị, ông Trần Thăng, giám đốc của Mây Production, khi nhớ về chị, ông luôn nói rằng “chúng tôi làm chương trình với Ngọc Lan, chứ không làm cho Ngọc Lan.”
Ông nhấn mạnh, đó là tính cách của chị. Ngọc Lan hoàn toàn không tạo ra điều đó. Sự bình dị ấy tự nhiên như tiếng hát của chị, không cầu kỳ, không phô trương kỹ thuật.
“Trong đôi mắt anh em là tất cả
Là nguồn vui, là hạnh phúc em dấu yêu
Nhưng anh ước gì
Mình gặp nhau lúc em chưa ràng buộc
Và anh chưa thuộc về ai…” (Như đã dấu yêu)
Tiếng hát nồng nàn, cao vút và nhẹ như sương khói ấy đi vào lòng người ngay từ những ngày đầu tiên trong nghiệp hát. Chị chinh phục khán giả không chỉ bằng chất giọng êm đềm, phong cách dịu dàng mà còn với cả sự chân tình trong lời nói.
“Lan nghĩ mọi người có một nghiệp dĩ. Và nghiệp dĩ của Lan đã gắn liền với cuộc sống ca hát. Cho nên từ sự tình cờ này nối tiếp sự tình cờ khác mà ngày hôm nay Lan trở thành một ca sĩ mang tên Ngọc Lan và được trình diễn trên đây cho tất cả quý vị.”
Đối với chị, mọi thứ xảy ra với mình đều là định mệnh. Chị nhìn cuộc đời và sự nghiệp của mình nhẹ như sương như khói. Chị càng nâng niu trân trọng khán giả bao nhiêu thì càng khắt khe với chính mình bấy nhiêu.
“Trong suốt thời gian sinh hoạt văn nghệ, tôi chỉ thấy ca sĩ Ngọc Lan là một người có tinh thần làm việc có thể nói rằng không ai sánh bằng. Tất cả những thành quả mà Ngọc Lan có được phần lớn là do Ngọc Lan chứ không phải do trung tâm hay do ai mà có thể làm ra như vậy được. Ngọc Lan là một người ca sĩ rất hiếm quý của nền âm nhạc Việt Nam.” (Trần Thăng GĐ Mây Production)
Hình như khi nghe chị hát, nhìn chị trình diễn trên sân khấu người ta cảm thấy mọi sự hận thù không có chỗ đứng trong thế giới này. Cho dù, nhìn chị hát, chúng ta cứ ngỡ như đang chiêm ngưỡng một bức hoạ người thiếu phụ buồn, buồn từ đôi mắt đến dáng người, và buồn trong cả giọng hát.
“Chuyện tình mười mấy năm qua nay bỗng xót xa những khi sầu dâng.
Còn đâu ngày quen biết nhau đã yêu em rồi, yêu cả cuộc đời…” (Tình phụ)
Ngọc Lan đa tài. Đúng thế. Có nghe chị nồng nàn với những ca khúc Pháp trữ tình lời Việt mới thấy được vì sao Ngọc Lan là một hiện tượng của thập niên 90.
“Ngày đó cứ ngỡ với nhau ta muôn đời chung bước về / Tình mới đó quá đắm say thoáng đã nghe những ê chề / Người hỡi có nhớ tới em những đêm xưa ta say ân tình…” (Comme Toi – Người yêu dấu ơi)
Bao nhiêu là thế hệ thanh niên trưởng thành ở thập niên 90 thời đó từ phía bên kia bờ đại dương đã say mê bầu trời trong vắt với vô vàn vì sao, đắm mình nghe tiếng sóng biển giữa bãi khuya, chỉ qua tiếng hát ngọt ngào của chị.
“Nha Trang ngày về, mình tôi trên bãi khuya
Tôi đi vào thương nhớ,
Tôi đi tìm cơn gió
Tôi xây lại mộng mơ năm nào
Bờ biển sâu, hai đứa tôi gần nhau…” (Nha Trang ngày về)
Đối với Tb “Ngọc Lan là một vầng trăng” “Ngọc Lan chưa phải là một nhan sắc rực rỡ đứng ở tiền trường. Ngọc Lan – chưa phải là một giọng ca dội cuốn năm châu – nhưng Ngọc Lan, từ nhan sắc đến giọng ca của nàng đã thực sự trở thành giấc mơ thầm kín, trở thành ao ước ngọt ngào, kín lặng của những tâm hồn trai mới lớn, của những gương thanh niên mới bước vào đời, hăm hở chân đi.”
NHỮNG NGÀY CUỐI…
Không dễ dàng chút nào khi nói về một huyền thoại.
Ngọc Lan là một huyền thoại. Một huyền thoại trong vắt mà người đời chỉ có thể tìm thấy những tì vết cho chính người đời thêu dệt.
Khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, chị phát hiện mình có bệnh, căn bệnh đa thần kinh hoá sợi tác động vào trung khu thị lực của chị. Nhưng không như những lời đồn đoán bên ngoài rằng người ca sĩ khả ái này đã bị mù, ông Trần Thăng cho biết những ngày sau đó, chị vẫn ngồi làm việc cùng ông trên những tác phẩm do Mây Production và Ngọc Lan cùng thực hiện.
“Ngọc Lan vẫn ngồi editing với tôi, vẫn xem được video. Nhưng Ngọc Lan nói rằng Lan chỉ nhìn thẳng được thôi, cũng như Lan nhìn vào cái ống nhòm. Lan không thấy được những gì xung quanh. Lan chỉ thấy phía trước thôi. Không phải là Ngọc Lan không nhìn thấy".
"Ở ngoài thì người ta bắt đầu nói Ngọc Lan bị tiểu đường hay bị gì gì đó, hoàn toàn không có. Thậm chí có người gọi cho tôi nói là hôm nay tôi mới đi lễ cầu nguyện cho linh hồn cô ấy, người ta nói cô ấy mất rồi. Tôi không nói những điều đó với Ngọc Lan. Nhưng rồi cô ấy cũng biết. Và cô ấy chỉ nói rằng anh Thăng ơi, khi nào Lan không còn hát được nữa thì cho Lan biết để Lan ngưng, chứ Lan không muốn kéo dài mãi.” (Trần Thăng GĐ Mây Production)
LOÀI HOA BẤT TỬ.
Ngọc Lan là một hiện tượng mà cho đến 20 năm sau, kể từ ngày chị vĩnh biệt thế giới này, người ta vẫn còn nhắc, nói, nhớ về chị với vẹn nguyên hình ảnh một gương mặt đẹp khả ái, hiền hoà luôn phảng phất một nỗi buồn. Cái buồn làm cho người đối diện cảm thấy như chị có thể vỡ tan bất cứ lúc nào.
Thực sự vì mình đang nói chuyện qua điện thoại, nếu mà bây giờ đang là video call thì sẽ thấy mắt tôi đang ứa lệ. Vì mỗi lần nhắc đến Ngọc Lan đều nhắc lại cho tôi rất nhiều kỷ niệm.
Mỹ nhân tự cổ như danh tướng.
Bất hứa nhân gian kiến bạc đầu.
Ngọc Lan, người con gái mong manh với tiếng hát nhẹ như sương đã đến một nơi rất xa. Nơi đó tuy không có bờ cát trắng, không có những tiếng vỗ tay đón chờ chị cất tiếng hát, nhưng chắc chắn, chị sẽ nghe được lời gọi của những người ở lại, luôn gọi tên chị với tình yêu chưa bao giờ dứt.
✍️