“Hỡi hương nào gây nhớ mới hay tình thật bền
Tình ngủ yên trong tim
Ðã thấy tàn cuộc đời, còn tiếc hoài một người
Ngổn ngang tâm sự đắng (...)
Hôm qua hồn bay xa hồn đã tới bên người
Nghe dòng lệ tuôn rơi nhạt nhòa bên chăn gối
Sau cùng cơn yêu dấu vẫn hay là thương đau
Hỡi người xa xăm đó biết nhau thì xa nhau.”
(Thanh Bình, trích “Tiếc một người”)
Tình ngủ yên trong tim
Ðã thấy tàn cuộc đời, còn tiếc hoài một người
Ngổn ngang tâm sự đắng (...)
Hôm qua hồn bay xa hồn đã tới bên người
Nghe dòng lệ tuôn rơi nhạt nhòa bên chăn gối
Sau cùng cơn yêu dấu vẫn hay là thương đau
Hỡi người xa xăm đó biết nhau thì xa nhau.”
(Thanh Bình, trích “Tiếc một người”)
Mà, định mệnh tàn khốc vẫn đeo đẳng ông, như chiếc bóng thứ hai, tựa bất hạnh mới là con bài chủ của cuộc đời người nhạc sĩ tài hoa, nhưng kém may mắn này.
| Nhạc sĩ Thanh Bình thời trẻ & bản nhạc Tình lỡ. |
Cụ thể, khi tâm sự với ca sĩ Ánh Tuyết, tác giả “Tình Lỡ” đã kể lại như sau:
“...Ðời nghệ sĩ đưa ông lang bạt kỳ hồ. Cứ Hải Phòng, Nam Ðịnh, Thanh Hóa, ra Hà Nội rồi lại vào Nam, nhưng cũng chẳng tránh khỏi phận long đong... Rồi nhiều cuộc tình dâu bể không thành. Có lần ông lại thành ‘chú rể bỏ trốn’ ngay trước giờ hôn lễ. Mãi đến năm 1973 ông mới chính thức lập gia đình với một người phụ nữ xinh đẹp, sống trong căn hộ chung cư ở đường Tự Do (nay là Ðồng Khởi), Q.1, Sài Gòn. Cuộc sống khá đơn sơ, sáng ông dạy lớp tiếng Anh, chiều lớp tiếng Pháp. Và có lẽ cũng hạnh phúc được vài năm. Sau năm 1975, vợ chồng ông mở quán cơm ven đường Ðồng Khởi.
Những tưởng đâu sẽ an lành bên vợ đẹp con xinh, nhưng rồi cũng đến lúc cơm không lành canh không ngọt. Bà đã bỏ đi khỏi nhà, bỏ lại ông khi con gái mới hơn 3 tuổi. Ông rơi vào cảnh gà trống nuôi con mọn, kinh tế túng quẫn, cuộc sống vá víu đắp đổi qua ngày. Ông mơ hồ nói: ‘Có lẽ cô ấy đã rẽ sang bước khác, tôi không chắc cũng chẳng nhớ nữa...’"
Khi ca sĩ Ánh Tuyết nêu câu hỏi tại sao tình trường của nhạc sĩ Thanh Bình, một con người tài hoa, phong nhã như vậy, lại có thể nổi trôi hết từ vùi dập này, tới vùi dập khác thì ông không giải thích (không muốn nhắc?), chỉ nhận lỗi về phía mình!
Nhưng lúc Ánh Tuyết hỏi tới đứa con gái, bị mẹ bỏ rơi khi mới 3 tuổi thì tác giả “Tiếc Một Người” lại nồng nàn, tựa như ông luôn khao khát, hân hoan được nói về hạt máu duy nhất có được, của đời mình:
“...Chỉ khi nhắc đến con gái thì tự nhiên ông lại nhớ, lại kể: 'Con gái gần 40 tuổi, nó lận đận lắm, đời chồng trước thì hợp pháp nhưng không bền. Ðời thứ hai thì không hôn thú nhưng cũng là chồng. Bây giờ con gái đang ở tù, vướng vào vòng lao lý của vòng đời cơ cực mà ra!... Do nó ham tiền, hùn vốn làm ăn với người ta rồi gặp xui nên mắc họa (...)”
“Thế rồi ông lại bơ vơ. Hai cô cháu gái của ông xót xa kể: ‘Khi con gái đi tù mới khoảng một năm, ông bị bỏ rơi ở bến xe miền Ðông. Ông già 81 tuổi gầy gò, ốm yếu đang mắc nhiều bệnh nguy nan với thùng quần áo cùng cái quạt máy cũ kỹ. Ông sống lay lất gần tháng trời với bánh mì hay ăn tạm miếng cháo qua ngày.’ Những ngày lang thang đó, ông kể: 'Tôi đưa chứng minh nhân dân thuê được chiếc chiếu 500 đồng/ngày, tìm đại chỗ trống ngả cái lưng, sáng ra thấy người ta cũng ngủ đông nghẹt xung quanh.’”
“Cũng may còn một chút an ủi, ông còn có những người cháu gọi là cậu ruột. Họ cũng mồ côi cha mẹ. Và họ sẵn sàng đón ông về chăm lo nuôi dưỡng. Cũng gần một năm rồi, họ túm tụm đùm bọc nhau trong căn nhà chỉ 21m2 mà có tám nhân khẩu, nay lại nuôi thêm ông. Cô cháu tên Châu ngắt lời cô Phượng: ‘Cũng may qua thông báo của công an khu vực, chúng tôi biết được công an bến xe miền Ðông đang giữ một ông già ngày nào cũng ôm cái quạt máy cũ đi qua đi lại nơi đây. Họ định đưa ông về trại dưỡng lão nhưng may quá có chứng minh nhân dân, họ biết địa chỉ chúng tôi. Chúng tôi xin đưa cậu về nuôi dưỡng nhưng cậu không chịu đi. Có lẽ cậu sợ bị mang đi bỏ nơi khác xa hơn, rồi không có cơ hội được gặp con gái. Cậu cứ một mực muốn tìm đường xuống trại giam để được ở gần con gái vì quá nhớ.’”
“Nỗi nhớ thương con trong vô vọng. Liệu ông có đủ sức chờ đợi khi tuổi già sức yếu lắm bệnh nguy nan đeo bám, nào là tim, cao huyết áp, giờ lại thêm bệnh phổi và bệnh nghễnh ngãng... Không biết khi con gái được mãn tù, ông có còn sống để nhớ mà nhận ra con không?...” (6)
Tôi không nghĩ một người nào, có thể trả lời câu hỏi điếng lòng của ca sĩ Ánh Tuyết! Nhưng khi thuật lại đêm nhạc “Tình Lỡ” do Ánh Tuyết và một số bằng hữu nghệ sĩ tổ chức tối ngày 3 tháng 1, 2014, tại phòng trà “We”, ở thành phố Saigon, ký giả Quỳnh Nguyễn trong bài tường thuật trên nhật báo Tuổi Trẻ đã có đoạn như sau:
“...Họ đến không chỉ để nghe Tình Lỡ - một bài tình ca thuộc hàng bất hủ của nhạc sĩ Thanh Bình, nghe thêm những tác phẩm ít được biết đến nhưng rất đáng nghe khác của ông và hơn hết là để quyên góp, gây quỹ gửi tiết kiệm cho vị nhạc sĩ lão thành tài năng với cuộc đời nhiều trắc trở, sóng gió.
“Gần 140 triệu đồng (trong đó có hơn 60 triệu đồng từ doanh thu và quyên góp tại đêm diễn) là số tiền mà bạn yêu nhạc, người hảo tâm đã gửi về cho ban tổ chức, ca sĩ Ánh Tuyết trong hai tuần qua, kể từ bài viết của ca sĩ Ánh Tuyết về nhạc sĩ Thanh Bình trên Tuổi Trẻ số ra ngày 22 tháng 12. Ðó tuy không phải là số tiền quá lớn nhưng lại rất đáng trân quý, nhất là trong hoàn cảnh hiện nay của nhạc sĩ Thanh Bình - không có vợ con bên cạnh, may mắn được các cháu con người chị đã mất tìm thấy và nhận cưu mang từ đầu năm 2012 đến nay.
“81 tuổi, khá yếu vì bệnh tim và đi lại tương đối khó khăn nhưng nhạc sĩ Thanh Bình cũng đã có mặt trong đêm nhạc Tình Lỡ để nói những lời tri ân khán giả. Ông run run chia sẻ: ‘Tôi rất hân hạnh và cảm động khi biết mọi người còn nhớ đến tôi và thực hiện đêm nhạc cho tôi. Lâu lắm rồi tôi mới được nghe những bản nhạc của mình được hát trên sân khấu. Cảm ơn ca sĩ Ánh Tuyết đã mang đến cho tôi niềm vinh dự này, mang lại cho tôi niềm hứng khởi để tôi cảm thấy yêu đời.’(...)”
“Cô Dung và cô Phượng - hai cháu gái đang sống cùng và chăm sóc cho nhạc sĩ Thanh Bình - thổ lộ: ‘Cậu chúng tôi vui lắm! Khi nghe ca sĩ Ánh Tuyết nói là sẽ thực hiện đêm nhạc của ông, ông không nói gì nhiều nhưng lòng lại rất mong chờ, chộn rộn, mong đến đêm diễn. Hôm nay khi chuẩn bị đến đây, ông cứ hỏi sắp đến giờ chưa và ông mặc đồ thế này trông có được không?. ’ ’” (7)
Và, nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, một trong những ca, nhạc sĩ tham dự đêm diễn, cũng phát biểu:
“Những nhạc sĩ trước đây viết nhạc chỉ để giãi bày tâm sự, tình cảm của mình chứ không vì danh lợi hay để được biết đến. Người đời thấy tác phẩm hay thì hát. Và với những tác giả thì việc được người đời hát nhạc phẩm của mình đã là một nguồn động viên, một món quà rất lớn rồi. Thật sự tôi thấy ấm lòng khi được góp mặt trong đêm nhạc này, được tận mắt chứng kiến những tình cảm chân thành mà công chúng dành cho nhạc sĩ Thanh Bình và những đứa con tinh thần của ông.”
Với tôi, những giây phút “ấm lòng” đó, sẽ ở với nhạc sĩ Thanh Bình tới phút cuối đời ông. Và, người con gái duy nhất hiện còn trong lao lý, khi biết được cha cô, cuối cùng, chẳng những không bị đời lãng quên mà, còn trao tặng ông những vòng nguyệt quế rực rỡ, mang tính biết ơn thì, đó cũng là niềm hãnh diện to lớn của cô. Nó sẽ giúp cô vượt qua được, những ngày đen tối hiện tại.
✍️
Những tưởng đâu sẽ an lành bên vợ đẹp con xinh, nhưng rồi cũng đến lúc cơm không lành canh không ngọt. Bà đã bỏ đi khỏi nhà, bỏ lại ông khi con gái mới hơn 3 tuổi. Ông rơi vào cảnh gà trống nuôi con mọn, kinh tế túng quẫn, cuộc sống vá víu đắp đổi qua ngày. Ông mơ hồ nói: ‘Có lẽ cô ấy đã rẽ sang bước khác, tôi không chắc cũng chẳng nhớ nữa...’"
Khi ca sĩ Ánh Tuyết nêu câu hỏi tại sao tình trường của nhạc sĩ Thanh Bình, một con người tài hoa, phong nhã như vậy, lại có thể nổi trôi hết từ vùi dập này, tới vùi dập khác thì ông không giải thích (không muốn nhắc?), chỉ nhận lỗi về phía mình!
Nhưng lúc Ánh Tuyết hỏi tới đứa con gái, bị mẹ bỏ rơi khi mới 3 tuổi thì tác giả “Tiếc Một Người” lại nồng nàn, tựa như ông luôn khao khát, hân hoan được nói về hạt máu duy nhất có được, của đời mình:
“...Chỉ khi nhắc đến con gái thì tự nhiên ông lại nhớ, lại kể: 'Con gái gần 40 tuổi, nó lận đận lắm, đời chồng trước thì hợp pháp nhưng không bền. Ðời thứ hai thì không hôn thú nhưng cũng là chồng. Bây giờ con gái đang ở tù, vướng vào vòng lao lý của vòng đời cơ cực mà ra!... Do nó ham tiền, hùn vốn làm ăn với người ta rồi gặp xui nên mắc họa (...)”
“Thế rồi ông lại bơ vơ. Hai cô cháu gái của ông xót xa kể: ‘Khi con gái đi tù mới khoảng một năm, ông bị bỏ rơi ở bến xe miền Ðông. Ông già 81 tuổi gầy gò, ốm yếu đang mắc nhiều bệnh nguy nan với thùng quần áo cùng cái quạt máy cũ kỹ. Ông sống lay lất gần tháng trời với bánh mì hay ăn tạm miếng cháo qua ngày.’ Những ngày lang thang đó, ông kể: 'Tôi đưa chứng minh nhân dân thuê được chiếc chiếu 500 đồng/ngày, tìm đại chỗ trống ngả cái lưng, sáng ra thấy người ta cũng ngủ đông nghẹt xung quanh.’”
“Cũng may còn một chút an ủi, ông còn có những người cháu gọi là cậu ruột. Họ cũng mồ côi cha mẹ. Và họ sẵn sàng đón ông về chăm lo nuôi dưỡng. Cũng gần một năm rồi, họ túm tụm đùm bọc nhau trong căn nhà chỉ 21m2 mà có tám nhân khẩu, nay lại nuôi thêm ông. Cô cháu tên Châu ngắt lời cô Phượng: ‘Cũng may qua thông báo của công an khu vực, chúng tôi biết được công an bến xe miền Ðông đang giữ một ông già ngày nào cũng ôm cái quạt máy cũ đi qua đi lại nơi đây. Họ định đưa ông về trại dưỡng lão nhưng may quá có chứng minh nhân dân, họ biết địa chỉ chúng tôi. Chúng tôi xin đưa cậu về nuôi dưỡng nhưng cậu không chịu đi. Có lẽ cậu sợ bị mang đi bỏ nơi khác xa hơn, rồi không có cơ hội được gặp con gái. Cậu cứ một mực muốn tìm đường xuống trại giam để được ở gần con gái vì quá nhớ.’”
“Nỗi nhớ thương con trong vô vọng. Liệu ông có đủ sức chờ đợi khi tuổi già sức yếu lắm bệnh nguy nan đeo bám, nào là tim, cao huyết áp, giờ lại thêm bệnh phổi và bệnh nghễnh ngãng... Không biết khi con gái được mãn tù, ông có còn sống để nhớ mà nhận ra con không?...” (6)
Tôi không nghĩ một người nào, có thể trả lời câu hỏi điếng lòng của ca sĩ Ánh Tuyết! Nhưng khi thuật lại đêm nhạc “Tình Lỡ” do Ánh Tuyết và một số bằng hữu nghệ sĩ tổ chức tối ngày 3 tháng 1, 2014, tại phòng trà “We”, ở thành phố Saigon, ký giả Quỳnh Nguyễn trong bài tường thuật trên nhật báo Tuổi Trẻ đã có đoạn như sau:
“...Họ đến không chỉ để nghe Tình Lỡ - một bài tình ca thuộc hàng bất hủ của nhạc sĩ Thanh Bình, nghe thêm những tác phẩm ít được biết đến nhưng rất đáng nghe khác của ông và hơn hết là để quyên góp, gây quỹ gửi tiết kiệm cho vị nhạc sĩ lão thành tài năng với cuộc đời nhiều trắc trở, sóng gió.
“Gần 140 triệu đồng (trong đó có hơn 60 triệu đồng từ doanh thu và quyên góp tại đêm diễn) là số tiền mà bạn yêu nhạc, người hảo tâm đã gửi về cho ban tổ chức, ca sĩ Ánh Tuyết trong hai tuần qua, kể từ bài viết của ca sĩ Ánh Tuyết về nhạc sĩ Thanh Bình trên Tuổi Trẻ số ra ngày 22 tháng 12. Ðó tuy không phải là số tiền quá lớn nhưng lại rất đáng trân quý, nhất là trong hoàn cảnh hiện nay của nhạc sĩ Thanh Bình - không có vợ con bên cạnh, may mắn được các cháu con người chị đã mất tìm thấy và nhận cưu mang từ đầu năm 2012 đến nay.
“81 tuổi, khá yếu vì bệnh tim và đi lại tương đối khó khăn nhưng nhạc sĩ Thanh Bình cũng đã có mặt trong đêm nhạc Tình Lỡ để nói những lời tri ân khán giả. Ông run run chia sẻ: ‘Tôi rất hân hạnh và cảm động khi biết mọi người còn nhớ đến tôi và thực hiện đêm nhạc cho tôi. Lâu lắm rồi tôi mới được nghe những bản nhạc của mình được hát trên sân khấu. Cảm ơn ca sĩ Ánh Tuyết đã mang đến cho tôi niềm vinh dự này, mang lại cho tôi niềm hứng khởi để tôi cảm thấy yêu đời.’(...)”
“Cô Dung và cô Phượng - hai cháu gái đang sống cùng và chăm sóc cho nhạc sĩ Thanh Bình - thổ lộ: ‘Cậu chúng tôi vui lắm! Khi nghe ca sĩ Ánh Tuyết nói là sẽ thực hiện đêm nhạc của ông, ông không nói gì nhiều nhưng lòng lại rất mong chờ, chộn rộn, mong đến đêm diễn. Hôm nay khi chuẩn bị đến đây, ông cứ hỏi sắp đến giờ chưa và ông mặc đồ thế này trông có được không?. ’ ’” (7)
Và, nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, một trong những ca, nhạc sĩ tham dự đêm diễn, cũng phát biểu:
“Những nhạc sĩ trước đây viết nhạc chỉ để giãi bày tâm sự, tình cảm của mình chứ không vì danh lợi hay để được biết đến. Người đời thấy tác phẩm hay thì hát. Và với những tác giả thì việc được người đời hát nhạc phẩm của mình đã là một nguồn động viên, một món quà rất lớn rồi. Thật sự tôi thấy ấm lòng khi được góp mặt trong đêm nhạc này, được tận mắt chứng kiến những tình cảm chân thành mà công chúng dành cho nhạc sĩ Thanh Bình và những đứa con tinh thần của ông.”
Với tôi, những giây phút “ấm lòng” đó, sẽ ở với nhạc sĩ Thanh Bình tới phút cuối đời ông. Và, người con gái duy nhất hiện còn trong lao lý, khi biết được cha cô, cuối cùng, chẳng những không bị đời lãng quên mà, còn trao tặng ông những vòng nguyệt quế rực rỡ, mang tính biết ơn thì, đó cũng là niềm hãnh diện to lớn của cô. Nó sẽ giúp cô vượt qua được, những ngày đen tối hiện tại.
✍️
