Mùa Noel nào hai vợ chồng cũng về thăm lại Brno (Thành phố lớn thứ 2 sau Praha của Tiệp Khắc ngày xưa) nơi có ngôi nhà, mái trường VUT BRNO (Đại học Kỹ thuật Tổng hợp Brno), nơi nuôi nấng ước mơ trong 8 năm học hành và sinh sống của Ck mình hồi thập niên 1980.
Năm nay anh ấy bệnh nên Hà kêu cậu lái xe và em giúp việc về thăm mái nhà xưa ở Brno, đồng thời thay mặt Ck mang quà đáp lễ gặp mặt hội cựu SV K81 trường VUT xưa.
Lâu lắm mới bò ra khỏi nhà lang thang phố phường. Không khí Noel chộn rộn phả vào mặt. Năm nay mùa đông đến sớm, tuyết dầy hơn nên không khí Noel càng ngạt thở hơn...
Tiện đường qua Paris mua sắm chút chút.
Năm nào Ck mình cũng lên bài về mùa Noel. Năm nay Hà lục kho lưu trữ của Ck có bài viết cũ, nay Hà đăng lên làm quà Noel tặng các anh chị bạn bè Ck mình trên Blogspot cùng lời cầu nguyện "Giáng Sinh an lành, Năm mới Hạnh Phúc viên mãn, Tài lộc đủ đầy, May mắn tràn trề"...
✍️
Trong clip có khung cảnh Praha mùa Giáng sinh, khung cảnh trung tâm Brno gần Trường VUT. Đến Paris gặp ngay cảnh bắn pháo hoa quanh tháp Eiffel mở màn cho Lễ hội Ánh sáng chào mừng mùa Giáng sinh. Cảnh bên ngoài và bên trong Notre Dame de Paris (Nhà thờ Đức Bà Paris) sau trùng tu gần như hoàn hảo so với trước kia). Năm nay Nhà thờ Đức Bà không tổ chức Lễ hội mừng Giáng sinh nên không khí bên ngoài không rực rỡ lộng lẫy ngoài cây thông trước cửa.
Phụ nữ đến Paris thì cái háo hức nhất là shopping tại Trung tâm Lafayette Haussmann lớn nhất Châu Âu cùng Trung tâm Thời trang và Mỹ phẩm DIOR Paris.
Trong clip là khúc Thánh ca buồn anh ấy đơn ca thu tại nhà. Và khúc song ca cùng Cs trẻ từ VN sang giao lưu tại Clb Hát cho nhau nghe sau dịch Covid 19.
✍️
Dù đã ra đời nửa thể kỷ, nhưng trong khoảng 50 mùa Noel đã trôi qua, năm nào thì ca khúc Bài Thánh Ca Buồn của nhạc sĩ Nguyễn Vũ cũng luôn được những người yêu nhạc vàng nhắc lại, nghe lại, như là một trong những ca khúc nhạc vàng quen thuộc nhất vào những mùa Giáng Sinh, với lời ca và giai điệu thật da diết nhắc về một mối tình đầu thời vụng dại:
"Bài thánh ca đó còn nhớ không em...!?
Noel năm nào chúng mình có nhau
Long lanh sao trời đẹp thêm môi mắt
Áo trắng em bay như cánh thiên thần
Giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân"...
"Bài thánh ca" được nhắc đến ở tiêu đề bài hát chính là bài thánh ca bất tử "Đêm Thánh Vô Cùng" (tên gốc là Silent Night của Franz Xaver Gruber và Joseph Mohr), quen thuộc với khán giả Việt Nam qua phần dịch lời Việt của nhạc sĩ Hùng Lân.
Ca khúc "Bài Thánh Ca Buồn" được nhạc sĩ Nguyễn Vũ viết cho mối tình, nói đúng hơn là những cảm xúc đầu đời khi ông mới 14 tuổi, ngày ngày thường đi lễ ở nhà thờ Chính Tòa Đà Lạt. Tại đó, ông gặp một cô gái rất đẹp và ngoan đạo. Trái tim vụng dại của một cậu trai mới lớn đã đập loạn nhịp trước bóng hình người thiếu nữ thướt tha và xinh đẹp đó.
Một buổi chiều tan lễ, hai người đứng trú mưa dưới mái hiên ven đường, hòa lẫn với tiếng mưa là giai điệu quen thuộc của Đêm Thánh Vô Cùng:
"Đêm Thánh vô cùng, giây phút tưng bừng,
đất với trời, se chữ đồng,
đêm nay Chúa con thần thánh tôn thờ"…
Cô gái đưa tay hứng lấy những giọt nước mưa và khẽ hát theo. Âm thanh, hình ảnh lung linh huyền diệu đó khắc sâu vào tâm khảm của cậu trai 14 tuổi, để rồi nhiều năm sau đó nhạc sĩ Nguyễn Vũ nhớ lại và sáng tác thành Bài Thánh Ca Buồn:
"Long lanh sao trời đẹp thêm môi mắt
Áo trắng em bay như cánh thiên thần"...
Đó là lời ca đẹp tựa như thơ, tả hình ảnh của người con gái có nét đẹp thuần khiết ngây thơ. Bên tiếng hát thánh ca, dưới ngàn sao tinh tú long lanh trên trời, tà áo trắng của nàng như đôi cánh thiên thần, để cho chàng trai hướng về một tình yêu thanh cao trong trắng.
"Cùng nhau quỳ dưới chân Chúa cao sang
Xin cho đôi mình suốt đời có nhau
Vang trong đêm lạnh bài ca Thiên Chúa
Khẽ hát theo câu đêm thánh vô cùng
Ôi giọng hát em mênh mông buồn"...
Đêm Noel năm nào mình đã bên nhau, cùng nhau quỳ dưới chân Chúa và nguyện cầu: “Xin cho đôi mình suốt đời có nhau”. Xin Chúa thương tình duyên đôi trẻ mà cho mình được mãi được bên nhau không chia lìa mai sau.
Đêm Giáng Sinh năm nào, chúng mình cùng cầu nguyện với Chúa bên bài hát Đêm Thánh Vô Cùng. Giọng hát khe khẽ trong đêm lạnh hôm nào của nàng làm cho mãi về sau chàng trai không bao giờ quên. Có phải giọng hát buồn mênh mông đó như báo trước một chuyện tình buồn khi duyên tình mình mai đây sẽ không trọn vẹn...!?
"Rồi mùa giá buốt cũng qua mau
Lời hẹn đầu ai nhớ dài lâuRồi một chiều áo trắng thay màu
Em qua cầu xác pháo theo sau"...
Những mùa Đông giá buốt đã qua mau, mùa Giáng Sinh bên nhau như ngày nao chỉ còn trong kỷ niệm. Niềm nhớ tiếc xót xa như gửi hết vào câu “lời hẹn đầu ai nhớ dài lâu”, để cho người nghe nhạc cảm được nỗi niềm của chàng trai khi mất đi mối tình vụng dại.
Rồi có một buổi chiều áo trắng của người ngày nào đã thay màu áo cưới, bước lên xe hoa về nhà chồng có xác pháo hồng tơi tả theo sau. Hai câu nhạc hay đã cô đọng như thơ, được nhạc sĩ tinh ý dụng ý nhưng đã bị nhiều ca sĩ hát sai “áo trắng thay màu” thành “áo trắng phai màu” và “xác pháo theo sau” thành “xác pháo bay theo”.
"Lời nguyện mình Chúa có nghe không
Sao bây giờ mình hoài xa vắng
Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương gian
Bấy nhiêu lần anh nhớ người yêu"...
Thay vì lời trách than sao tình duyên mình không được chung đôi, lại là lời nuối tiếc nhẹ nhàng khi lời nguyện cầu của mình không thể thành sự thực. Vì vậy mà tình này vẫn hoài xa vắng trong giá lạnh khi mùa Đông mỗi năm về lại, và mỗi lần Chúa giáng sinh là mỗi lần anh nhớ đến người yêu. Nhớ đến màu áo trắng thiên thần và giọng hát thánh ca mênh mông buồn của người năm xưa. Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương trần là bấy nhiêu lần nhớ đến người với bao kỷ niệm về trong đêm Chúa ra đời.
"Rồi những đêm thế trần đón Noel
Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu
Tiếng thánh ca ngày xưa vang đêm tối
Nhớ quá đi thôi giọng hát ai buồn
Đêm thánh vô cùng lạnh giá hồn tôi"...
Rồi những đêm khi trần thế tưng bừng đón Noel, có một người mãi lang thang qua miền giáo đường tìm lại kỷ niệm ngày xưa dấu yêu. Hồi chuông giáo đường vẫn ngân, tiếng hát thánh ca vẫn vang trong đêm, nhưng áo trắng của em ngày xưa đã không còn nữa.
Nhớ sao là nhớ giọng buồn của em ngày ấy khẽ hát theo bài Đêm Thánh Vô Cùng, bây giờ đã mãi mãi vời xa, để “Đêm thánh vô cùng lạnh giá lòng tôi”. Tiếng hát buồn từ đêm Giáng Sinh năm nào bây giờ trở thành "Lời Buồn Thánh", theo gió đông về nhắc lại kỷ niệm ngày xưa.
✍️
Nhạc sĩ Nguyễn Vũ sáng tác ca khúc này vào năm 1972 và được hãng đĩa Sơn Ca mua độc quyền, nam ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên thể hiện.
Dù Elvis Phương không phải là ca sĩ đầu tiên thể hiện “Bài thánh ca buồn“, và có lẽ cũng chẳng phải là người cuối cùng, nhưng ông chình là người mặc định cho ca khúc một vị trí hoàn hảo, thổi vào đó dạt dào những cảm xúc từ khung trời kỷ niệm pha trộn giữa mùa Noel xưa và nay, một chút gì tiếc nuối, xa vắng, kết hợp sử lý giọng hát ở không gian cao, rộng, khoan thai, phát âm ca từ rõ ràng, lắng đọng, để rồi đẩy ca khúc lên trở thành một tuyệt tác mà qua biết bao nhiêu thế hệ người nghe, nó vẫn luôn là bài ca Giáng sinh được yêu mến nhất.
Nhạc sĩ Nguyễn Vũ tên thật là Nguyễn Tuấn Khanh, sinh năm 1944 tại Hà Nội nhưng suốt thời thơ ấu ông sống ở Đà Lạt. Chính thành phố sương mù này đã tác động nhiều đến bước đường nghệ thuật của ông.
Năm 12 tuổi (1956), Tuấn Khanh từng đoạt giải nhất đơn ca thiếu nhi do đài phát thanh Đà Lạt tổ chức. Năm 23 tuổi, Nguyễn Vũ có bản nhạc đầu tay “Huyền thoại chiều mưa“… Hiện tại, ông có 4 người con gái đều đã trưởng thành nhưng không có ai theo nghiệp âm nhạc của cha. Sau 1975 ông công tác ở Ban văn thể mỹ thuộc Xí nghiệp Dược phẩm TW 22. Năm 1990 ông xin nghỉ về nhà mở lớp dạy đàn, dạy nhạc tại Sài Gòn.
Mỗi ca khúc đều có một số phận, nhưng sau 50 năm khi ca khúc ra đời, cha đẻ của Bài thánh ca buồn – nhạc sĩ Nguyễn Vũ vẫn còn nguyên sự phấn khích: “Tôi không nghĩ ca khúc này lại được nhiều khán giả yêu mến đến thế. Khi viết ca khúc ấy, đơn giản tôi đang hoài niệm quãng thời trai trẻ của mình. Cái thời mà tôi chỉ dám ngắm nhìn người tôi mến, không dám mở lời làm quen”.
Ông kể rằng năm 14 tuổi, ông bị mê đắm bởi một cô gái người công giáo tại thành phố Đà Lạt sương mù. Tình cảm ấy khiến ông cứ lẽo đẽo theo cô trên đường đến nhà thờ (Nhà thờ Con gà Đà Lạt). Trong một lần tan lễ, trời mưa rất to, cả hai đành phải trú mưa chung dưới một hiên nhà. Hôm ấy cũng đúng ngày lễ Giáng Sinh. Cô gái và người nhạc sĩ đều im lặng. Khi nghe ca khúc Silent Night (Đêm thánh vô cùng) phát ra từ nhà bên cạnh, cô gái lẩm nhẩm hát theo, hình ảnh ấy cứ ám ảnh người nhạc sĩ cho đến nhiều năm sau đó. Năm 1958 gia đình ông chuyển về Sài Gòn sinh sống. Và nhiều năm sau đó “trái tim của một gã trai mới lớn thổn thức đến tội nghiệp nhưng lại không có can đảm để làm quen”, để rồi vào năm 1972, Nguyễn Vũ đã viết lại cảm xúc của mình”. Và “Bài Thánh Ca Buồn” đã ra đời.
Đối với một tác phẩm nổi tiếng, chúng ta không chỉ xem xét, khẳng định khía cạnh tài năng của người sáng tác, mà còn phải quan tâm tới những nhân tố làm nên sở thích ở người nghe. "Bài thánh ca buồn” quả thực là một ca khúc đã vượt qua sự thử thách của thời gian để trở thành hiện tượng văn hóa, chứa đựng nhiều giá trị nghệ thuật, nhân văn, thẩm mỹ, lịch sử, khiến cho tác phẩm phẩm vì thế được cả những người Thiên Chúa giáo, lẫn những người ngoại đạo đều yêu thích. Một câu chuyện tình lãng mạn nhưng tinh tế và chân thật của một mùa Noel kỷ niệm, hơi phảng phất buồn, nhưng không bi lụy.
Ở Việt Nam, dù không chính thức nhưng Giáng sinh dần dần được coi như một ngày lễ chung, thường được tổ chức vào tối 24 và kéo sang ngày 25 tháng 12. Ngày nay, ngoài việc cộng đồng công giáo tổ chức lễ Noel theo những nghi lễ của tôn giáo nghiêm trang của mình, lễ Giáng sinh còn là một dịp sinh hoạt văn hóa cộng đồng nhộn nhịp của nhiều tầng lớp dân chúng nói chung, và đối với họ, Noel là một ngày Hội hơn là một ngày Lễ.
Nửa thế kỷ kể từ khi ca khúc “Bài thánh ca buồn” ra đời, đến nay nó vẫn được nhiều người nghe, thích và tiếp tục hát, thậm chí đang có xu hướng trẻ hóa dần dần. “Bài thánh ca buồn” đã thực sự trở thành một trong những ca khúc pop-ballad được nhiều người Việt ưa chuộng vào mỗi dịp Giáng sinh.
✍️/✍️
