Thứ Sáu, 27 tháng 6, 2025

TÌNH BƠ VƠ...

        Tb khá kỹ tính trong những niềm đam mê. Khi đọc một cuốn sách, xem một bộ phim hay nghe một bản nhạc... Tb thường tìm hiểu kỹ càng nguồn gốc cùng những câu chuyện xoay quanh nó, để hiểu thấu đáo và sâu hơn về nó, giống như nghiện đàn bà thì phải tìm hiểu đàn bà hơn ai hết... Các cụ xưa đã dậy: "Chọn trâu xem xoáy, lấy vợ vén váy xem...tóc tiên" (Các cụ nói bậy lắm, Tb chẳng dám viết ra đâu. Nhà mình xưa nay chả ai văng tục).... 

       Bài này Tb lên khuôn trong Đêm nhạc Tưởng niệm 1 năm ngày mất của Cố Ns Lam Phương 22.12.2020 - 22.12.2021 do Clb Doanh nhân và Tb Studio thực hiện tại Sân khấu Clb Hát cho nhau nghe. 

✍️

       Thập niên 50 thế kỷ trước, Ns Lam Phương có làm việc tại Đài phát thanh Pháp Á tại Sài Gòn. Lúc này Danh ca Bạch Yến mới chỉ là cô bé hát tập trong Đài mà thôi. Nhưng bằng chất giọng thiên phú Bạch Yến đã sớm nổi danh với Giải nhất trên sóng Phát thanh với khúc "Đêm đông" của Ns Nguyễn Văn Thương. Khi ấy Bà mới 15 tuổi.

       Nhờ vốn liếng văn hóa Pháp và trình Pháp ngữ của Bạch Yến rất tốt nên Nàng ngày càng nổi danh... Đối với Lam Phương, một chàng trai miền Tây đẹp như tài tử xi nê, tâm hồn phóng khoáng đúng chất miền Tây... Xuất thân từ tài tử phim ảnh (Ông đóng phim từ rất sớm) nay bước sang làng âm nhạc với những tình khúc chân chất hồn người, không hoa mỹ hay kỹ thuật cao sang... Âm nhạc của Ông sớm đi vào lòng người... Và tất nhiên những bóng hồng vây quanh Ông kể không hết...

       Dù đào hoa đa tình như thế, nhưng Ông chỉ si mê và cất giấu một bóng hình duy nhất, ấy là Nàng Bạch Yến. Danh ca Bạch Yến cũng từng thổ lộ: Khoảng thời gian ở Đài Pháp Á là khoảng rung động đầu đời đẹp nhất của Bà.

      Lam Phương từng hỏi Bạch Yến: Anh viết cho em từ: Chờ Người, Biển tình, Phút cuối, Tình chết theo mùa đông... Chắc anh phải dành cả đời chỉ để viết cho em thôi, đúng không...!?

     Hai người trẻ, hai trái tim non, hai tâm hồn đồng điệu văn hoá Pháp... Chàng viết nhạc, nàng ca.... Không ai nghĩ họ không thành đôi...

     Năm 1960 Ns Lam Phương mang trầu cau tới hỏi Nàng... Ai ngờ Bạch Yến từ chối... Cuối năm đó, bất ngờ Lam Phương lấy vợ thì đầu năm sau Bạch Yến xuất ngoại du học.... 

     Dù trăm ngàn lý do thay lời bộc bạch thì cũng không thoát khỏi chữ Tình...

      Suốt mười mấy năm (1965-1977) Bạch Yến thành danh với các chuyến lưu diễn khắp nước Mỹ và châu Âu. Trong những năm ấy Bà cũng thường về Vn biểu diễn trong các Show lớn... Họ có gặp nhau, vẫn gần gũi thân thiết như xưa... Nhưng khoảng thời gian ngắn ngủi ấy chỉ như những con sóng ngoài đại dương....va vào nhau, hoà làm một, rồi lại tan đi như bọt bèo...

"Về làm chi...rồi em lặng lẽ ra đi...gom góp yêu thương quê nhà ... dâng hết cho người tình xa..."

      Cô đơn nối tiếp cô đơn, bao nhiêu mộng tình hoá ra phù du... Và khúc Tình bơ vơ được ra đời như thế đó...

      Người đầu tiên thu âm bản nhạc này không ai khác là Danh ca Chế Linh (Gia tài ca hát của ông gắn liền với các nhạc phẩm của Ns Lam Phương) Trước đó Chế Linh với khúc "Thành phố buồn" của chính Lam Phương đã đưa ông lên đỉnh ca lúc bấy giờ. Có điều lần này Chế Linh không đơn ca Tình bơ vơ mà ông chọn song ca cùng Thanh Tuyền.... Cũng từ đây phong trào song ca bắt đầu nở rộ khắp sân khấu ca nhạc miền Nam tới hải ngoại.

✍️

       Sau mỗi cuộc tình tan vỡ người ta cứ sầu lụy bi ai... Không phải thế, dù bất luận thế nào thì tình yêu luôn đẹp, nó để lại cho đời những dư âm sâu lắng hồn người khôn nguôi....

      Ngày xưa có nàng com với Tb: "Khi đang đứng đỉnh hạnh phúc thơ khó hay lắm, đúng không anh...!?"... Buồn hay vui, hạnh phúc hay ly tan thì thơ vẫn là thơ, là hồn người gửi vào con chữ với thông điệp: "Tình yêu là muôn màu" Âm nhạc cũng vậy, tình ca dù vui hay buồn đều đi vào đáy con tim... Đúng không các bạn!?...

✍️




Thứ Tư, 25 tháng 6, 2025

CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG🍁

       Ngày còn đi học mình có vài mùa hè đến nhà Thầy Đoàn Chuẩn học thêm về đàn. Ngày nào cũng có vài ba tiếng "Pưng...!" tức là có vài thằng "cắn đứt dây đàn của Thầy" (Chữ của Thầy Đoàn Chuẩn). Nhà Thầy đông các anh chị em nhưng chả ai theo nghiệp Thầy. Có anh Cả theo học Guitar Hawaii, nhưng không được như Thầy. Lên cấp 3 thì mình không theo học nữa. Lúc ấy nhớn òi, yêu rồi nên có nhiều việc khác phải làm hơn.

       Học với Thầy, được nghe về khúc "Chiếc lá cuối cùng" của Thầy (Nghe dư âm ngoài luồng thôi. Chứ ở nhà Thầy, tuyệt đối không ai được nhắc tên người phụ nữ nào khác ngoài tên Sư Mẫu. Cả đời Thầy chỉ nhắc đến tên Vợ mình mà thôi)...

      Sau này biết thêm khúc "Chiếc lá cuối cùng" thứ hai của Ns Tuấn Khanh. Cụm từ "Chiếc lá cuối cùng" quả là có sức hút ghê gớm. Đến cả truyện ngắn nổi tiếng đầy tính nhân văn của nhà văn Mỹ O' Henry cũng mang tên "Chiếc lá cuối cùng"...

      Đời mình cũng có một chiếc lá "ám ảnh mãi không thôi"...

      Thu buông một cánh lá rơi

Ta đau đáu nhớ một Người... ngày xưa...

*

         Bài này được viết trong đêm cùng bài thơ "Nỗi nhớ sang mùa" tại Bà nà Hills Đà Nẵng 23.8.2015. Nhưng "Chiếc lá phong kia đã khuất rồi" nên Tb chỉ đăng bài thơ, còn bài viết về âm nhạc này, nay Tb mới nhấn Enter.

✍️🍁✍️

     Có lẽ mọi người khá quen bài này của Ns Tuấn Khanh nhưng bài hát cùng tên của Thầy Đoàn Chuẩn thì ít được biết đến. Cả hai, độc lập với nhau, cùng viết về những hoài niệm của một mối tình vô vọng. Nếu đối với Ns Tuấn Khanh, đây là một tác phẩm để đời thì với Thầy Đoàn Chuẩn cho chúng ta một bản nhạc với nhiều suy tư, nhiều nỗi niềm day dứt, góp phần vào những khúc tình ca tiền chiến một thời.

Chiếc lá cuối cùng – Ns, Nghệ sĩ Guitar Hawaii Đoàn Chuẩn.

Em thời gian, sương gió phôi pha

Anh ngồi đây anh nhớ đến em

Như cành khô trước lúc xa cây gọi nắng

Em thời gian, em có biết không

Khi mùa đông đưa nắng qua sông

Để tình yêu giữa nước mênh mông gọi đò

Tôi đi bên người, người đi bên tôi

Sao đôi tâm hồn đã quá xa xôi

Trên những con đường thoảng hương hoa sữa

Em đã nói gì, quá khứ? tương lai ?

Trăng sao trên trời còn khi chia đôi

Nhưng tiếng ca nào còn lắng trong tôi

Tôi ngước lên trời gọi mây hạnh phúc

Mây vẫn âm thầm lãng đãng mây trôi

Hà nội chiều nay trời lên mây trắng

Chiếc lá cuối cùng rơi xuống chân em

Như nhắc mối tình trót lỡ không tên

Em biết nói gì hỡi anh yêu dấu

Em khóc cho tình mãi mãi không quên

Hà nội chiều nay còn như in bóng

Dấu vết lâu đài trên cát anh xây

Bóng dáng em về thấp thoáng đâu đây

Chiếc lá cuối cùng là của em đó

Em hãy giữ gìn trước lúc chia tay...

     Mời các bạn cùng Tb nghe Cố NSND Lê Dung ca khúc này nhé. 

🍁

Chiếc lá cuối cùng – Ns Tuấn Khanh


Ðêm qua chưa mà trời sao vội sáng

Một đàn chim cánh nhỏ chở mùa sang

Chiều vào thu tiễn em sầu lạnh giá

Lá trên cành từng chiếc cuốn bay xa

Ðêm chia ly buồn gì sao chẳng nói

Chỉ nghe em nói nhỏ trở về thôi

Ngày buồn tênh cũng đưa chiều vào tối

Mím môi cười mà nhớ thương khôn nguôi

Mộng về một đêm xuân sang

Em thì thầm ngày đó thương anh

Thuyền về một đêm trăng thanh

Xây mộng vàng đậu bến sông xanh

Mộng tràn ngập đêm trăng sao

Sao đầy trời từng chiếc lấp lánh

Rồi một chiều xuân thơ trinh

Cho lòng mình về với dĩ vãng

Xa nhau chưa mà lòng nghe quạnh vắng

Ðường thênh thang gió lộng một mình ta

Rượu cạn ly uống say lòng còn giá

Lá trên cành một chiếc cuối bay xa...

🍁

        Hai bản nhạc đều hồi tưởng về mối tình đã từng đắm say, hạnh phúc, đã từng mơ mộng với trăng sao, mây nước,…

     Khi mùa thu về cũng là lúc tình yêu vỗ cánh bay cao. Cái buồn của mùa thu, buồn man mác, buồn héo hắt không chỉ lòng người mà vạn vật cỏ cây cũng hùa theo, đúng là “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” (Kiều). Mới chỉ là mùa thu thời gian nhưng đã là mùa đông trong lòng của Thầy Đoàn Chuẩn, vừa bắt đầu vào thu của đất trời nhưng đã là thu muộn ở tâm hồn Ns Tuấn Khanh, bởi vì những chiếc lá nhỏ vàng úa lìa cành.

      Nếu Thầy Đoàn Chuẩn hồi tưởng lại mối tình của mình lúc chớm thu bằng khung cảnh quen thuộc của Hà Nội, những con đường thân quen, mùi hoa sữa hương nồng, nắng phản chiếu lấp lánh bên sông và mây bay lãng đãng thì Ns Tuấn Khanh thả hồn về một giấc mộng của một ngày xuân tươi thắm, thơ trinh với con thuyền tình cập bến tình yêu, với bầu trời ngập tràn trăng sao,…

       Thế nhưng, cuối cùng Thầy Đoàn Chuẩn phải đối diện với thực tại: Mối tình ấy chỉ là lâu đài trên cát, còn chăng một chiếc lá cuối cùng như là kỷ niệm đau buồn, là chứng nhân cho sự đổ vỡ, là bóng dáng mơ hồ của quá khứ mà thôi.

       Em đã đi thật rồi, đi từ mùa thu dạo đó nhưng Ns Tuấn Khanh vẫn không muốn tin, vẫn còn thắc mắc: Thế thật sự xa nhau chưa nhỉ...!? Hay chỉ là cảm giác “đi là chết trong lòng một ít.” Dù muốn níu kéo, muốn tự an ủi nhưng thật sự, lòng vẫn lạnh lùng, cô quạnh; chén rượu nồng không thể sưởi ấm cho lòng đang giá băng. “Lá trên cành, một chiếc cuối bay xa” như là lời than thở cho nỗi niềm mơ hồ nào đó, quả là khó có ngày hội ngộ cùng em.

        Ns Tuấn Khanh kể: lúc mới vào Sài Gòn ông có dậy thanh nhạc. Năm ấy có một cô học trò mới lớn đến học để chuẩn bị cho cuộc thi hát trẽn sóng phát thanh. Cô học trò ấy ngay từ buổi ban đầu đã cảm ông thầy Bắc Kỳ trẻ đẹp giai, đa tài đã thành danh trên đất Sài Gòn. Ngày ngày cô ép khi thì cánh bướm lúc thì chiếc lá, cùng đôi dòng cảm nghĩ trong cuốn sổ tay con con để muốn nói với Thầy... Ns Tuấn Khanh biết là cô bé đã thầm yêu mình, nhưng đành im lặng cho qua vờ như không biết vì trong lòng Thầy đã có ý trung nhân rồi... Thế rồi đột ngột cô trò nhỏ ấy xin thôi học... Đêm cuối năm ông tiễn cô học trò nhỏ ra ga tầu... Đường phố vắng lặng, những ngọn đèn vàng vọt, những cơn gió hun hút cuốn lá theo chân người đi... Tầu lăn bánh, ông ra về như một kẻ mộng du cô đơn. Ngước lên thấy hàng cây đã cạn lá và một trời đầy sao lấp lánh hiện ra trong mắt kẻ mộng du... Ông bảo: Đêm Sài Gòn lung linh hoa lệ như thế mấy ai thấy được trăng sao... Có lẽ trời cũng thấu cảm cho mộng tình tuổi mới lớn của cô học trò nên mới hiện về đầy trời đêm trăng sao để an ủi ông...

       Cuộc chia ly không lời từ biệt ngoài cuốn sổ tay con con cùng những xác bướm, xác lá và những lời mộng mơ trong vắt tuổi học trò.... Đã khiến kẻ mộng du cất lên trong giấc mộng tình những giai điệu cuốn vào hồn người khúc "Chiếc lá cuối cùng"...

🍁  

       Và đây, tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” (The last leaf) của O' Henry, một truyện ngắn đầy tính nhân văn. Behrman, một họa sĩ già, mơ mòng về một tác phẩm để đời nhưng mãi không hoàn thành, sống trong căn hộ với đôi bạn nghệ sĩ trẻ Sue và Johnsy. Mùa đông năm ấy, Johnsy bị sưng phổi. Nghèo đói và bệnh tật toan lấy đi cuộc sống của nàng, khi cơn gió mùa đông lần lượt bứt đi những chiếc lá nho bám trên cành ở bức tường sau cửa sổ. Nàng thầm nhủ, khi chiếc lá cuối cùng lìa cành thì nàng cũng ra đi. Nghe Sue tâm sự, trong đêm mưa gió bão bùng, Behrman đã hoàn thành bức vẽ chiếc lá màu xanh, đeo bám trên cành khô. Những ngày sau, Johnsy thấy chiếc lá cuối cùng ấy kiên trì chống chọi với thiên nhiên đã làm cho nàng nghĩ lại, quyết tâm chống với bệnh tật và nàng đã chiến thắng. Còn lão họa sĩ già đã bị cảm lạnh, sưng phổi và chết ít ngày sau đó. Dù chưa vẽ nên một tác phẩm bậc thầy nào, nhưng chỉ với chiếc lá màu xanh ấy, chiếc lá đầy tính nhân văn, tả thực của con người hồn hậu, dù phải trả giá bằng cái chết của mình để tiếp lửa cho một cuộc sống trẻ ngắc ngoải cố gượng dậy, chiếc lá ấy có khi còn hơn cả tác phẩm bậc thầy nữa.

🍁

      Viết đến đây, kẻ ngu ngơ nhiều chuyện này trộm hỏi:  Các nhạc sĩ trên có lấy cảm hứng từ truyện ngắn này không...!? 




Chủ Nhật, 22 tháng 6, 2025

NGỌC LAN_20 năm TIẾNG HÁT VỀ TRỜI.

 Mình có khá nhiều bài viết đã lên khuôn nhưng chưa nhấn Enter. Nay mình giới thiệu một bài viết từ CN 7.3.2021.

Tb. Không nhớ thì thôi, nhớ đến lại đau.

✍️

Ca sĩ Ngọc Lan (Lê Thanh Lan 28.12.1956 - 6.3.2001)
        Ngọc Lan được biết đến là một danh ca nổi tiếng bậc nhất tại hải ngoại. Chị sở hữu giọng hát đẹp lộng lẫy, trong trẻo, thanh cao và ngọt ngào như rót mật vào tai, cùng nhan sắc diễm lệ, phong thái đài các.

      Từng có thời, Ngọc Lan nổi tiếng tới mức đi tới đâu là cháy vé tới đó, khán giả không mua được vé phải đứng ngoài xem và yêu cầu diễn thêm nhiều buổi liên tiếp. Chị được đón nhận ở khắp nơi từ hải ngoại tới trong nước, với nhiều nhạc phẩm bất hủ.

      Tuy nổi tiếng, xinh đẹp là vậy, nhưng Ngọc Lan lại vô cùng trắc trở trong chuyện tình yêu. Tb nghĩ đôi mắt buồn và những tình ca Ngọc Lan thể hiện dường như vận vào cuộc đời chị, khiến chị phải trải qua nhiều cay đắng, dù bản thân rất hiền lành, nhu mì.

Tb viết để trải lòng mến mộ một Tài nữ đã bỏ ta đi 20 năm nay - 6.3.2001_6.3.2021.

✍️ 

        Ngày này, 20 năm trước (06/03/2001) một cánh hoạ mi đã bỏ trời bay. Một tiếng hát đã bay về trời. Làng âm nhạc Việt Nam chia tay một người con gái với tiếng hát được biết đến như một hiện tượng của âm nhạc Việt Nam đầu thập niên 90. Chị ra đi để lại nhiều giai thoại về những ngày cuối đời của mình.

       Đó là Ngọc Lan, người ca sĩ với gương mặt khả ái và tiếng hát nhẹ như sương, mềm như khói quện như tiếng nói con tim.

     Hôm nay, tưởng niệm 20 năm ngày Ngọc Lan bỏ trời bay, Tb mời các bạn quay về những ca khúc đã mang chị đến với khán giả Việt Nam, nghe lại chính những lời tâm sự của chị trong những ngày chưa rời xa thế giới này, cùng những kỷ niệm trong thời gian chị làm việc với Trung tâm Mây Production do ông Trần Thăng làm giám đốc.

“Mưa buồn mãi rơi trên biển xưa âm thầm

Ôi biển vắng đêm nao tình trao êm đềm

Cơn sóng nào khơi lên nỗi đau trong em bao nhiêu chiều

Lang thang một mình…” (Mưa trên biển vắng)

      Chị tâm sự trong Mây Production:

     "Ngọc Lan muốn bước lên sân khấu để phục vụ mọi người, để thoả mãn đam mê nghệ thuật của chính mình. Thứ hai là Ngọc Lan hy vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ của mình vào lãnh vực thứ bảy của Việt Nam…”

         Chắc có lẽ chúng ta, những ai đã từng có một thời nồng nàn với Mưa trên biển vắng, với Hai mươi năm tình cũ, với Mùa đông sắp đến trong thành phố, hay những ca khúc Pháp lời Việt như Joe Le Taxi, Mal De Toi, La Plus Belle Pour Aller Danser (Em đẹp nhất đêm nay)… thì sẽ không thể nào quên tiếng nói trong vắt, nhẹ như sương ấy, tiếng hát Ngọc Lan, người ca sĩ sở hữu gương mặt hiền và đẹp như thánh nữ.

      Chị chia sẻ giấc mơ nghệ thuật đó với khán giả và MC Nam Lộc cách đây 30 năm, trong đêm nhạc đầu tiên của Mây Production Hollywood Night 1. Đêm ấy cũng là lần đầu tiên chị trình bày Mưa trên biển vắng, một ca khúc lời Việt của cố nhạc sĩ Nhật Ngân.

     15 năm sau, mơ ước ấy đã bay về trời cao, mang theo người ca sĩ tài hoa đoản mệnh.

“Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em

Có khi nắng khuya chưa lên mà một loài hoa chợt tím

Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em

Gót chân đôi khi đã mềm gọi buồn cho mình nhớ tên…” (Chiều một mình qua phố)

THUỞ BAN ĐẦU... 

       Không khó để tìm thấy những bài viết về chị, người nữ ca sĩ tài sắc vẹn toàn nhưn.g vắn số. Thế nhưng, rất hiếm, nếu không muốn nói là không có, những bài phỏng vấn về chị. Tất cả những gì chúng ta có thể tìm được là những tình cảm chưa bao giờ dứt của người ở lại dành cho nữ ca sĩ tài hoa bạc mệnh này.

      Ngọc Lan là một người gần như là không có những sự bon chen về thương mại. Ngọc Lan rất ngại khi được người ta nói về mình, viết về mình. Gần như là Ngọc Lan trốn tránh hết những cái đó. Chính sự kín tiếng ấy tạo ra cho mọi người thấy rằng Ngọc Lan là một người mà người ta lúc nào cũng muốn tìm hiểu thêm, biết thêm.

        Người rất gần gũi trong suốt sự nghiệp của chị, ông Trần Thăng, giám đốc của Mây Production, khi nhớ về chị, ông luôn nói rằng “chúng tôi làm chương trình với Ngọc Lan, chứ không làm cho Ngọc Lan.”

       Ông nhấn mạnh, đó là tính cách của chị. Ngọc Lan hoàn toàn không tạo ra điều đó. Sự bình dị ấy tự nhiên như tiếng hát của chị, không cầu kỳ, không phô trương kỹ thuật.

“Trong đôi mắt anh em là tất cả

Là nguồn vui, là hạnh phúc em dấu yêu

Nhưng anh ước gì

Mình gặp nhau lúc em chưa ràng buộc

Và anh chưa thuộc về ai…” (Như đã dấu yêu)

       Tiếng hát nồng nàn, cao vút và nhẹ như sương khói ấy đi vào lòng người ngay từ những ngày đầu tiên trong nghiệp hát. Chị chinh phục khán giả không chỉ bằng chất giọng êm đềm, phong cách dịu dàng mà còn với cả sự chân tình trong lời nói.

        “Lan nghĩ mọi người có một nghiệp dĩ. Và nghiệp dĩ của Lan đã gắn liền với cuộc sống ca hát. Cho nên từ sự tình cờ này nối tiếp sự tình cờ khác mà ngày hôm nay Lan trở thành một ca sĩ mang tên Ngọc Lan và được trình diễn trên đây cho tất cả quý vị.”

        Đối với chị, mọi thứ xảy ra với mình đều là định mệnh. Chị nhìn cuộc đời và sự nghiệp của mình nhẹ như sương như khói. Chị càng nâng niu trân trọng khán giả bao nhiêu thì càng khắt khe với chính mình bấy nhiêu.

“Trong suốt thời gian sinh hoạt văn nghệ, tôi chỉ thấy ca sĩ Ngọc Lan là một người có tinh thần làm việc có thể nói rằng không ai sánh bằng. Tất cả những thành quả mà Ngọc Lan có được phần lớn là do Ngọc Lan chứ không phải do trung tâm hay do ai mà có thể làm ra như vậy được. Ngọc Lan là một người ca sĩ rất hiếm quý của nền âm nhạc Việt Nam.” (Trần Thăng GĐ Mây Production)

         Hình như khi nghe chị hát, nhìn chị trình diễn trên sân khấu người ta cảm thấy mọi sự hận thù không có chỗ đứng trong thế giới này. Cho dù, nhìn chị hát, chúng ta cứ ngỡ như đang chiêm ngưỡng một bức hoạ người thiếu phụ buồn, buồn từ đôi mắt đến dáng người, và buồn trong cả giọng hát.

“Chuyện tình mười mấy năm qua nay bỗng xót xa những khi sầu dâng.

Còn đâu ngày quen biết nhau đã yêu em rồi, yêu cả cuộc đời…” (Tình phụ)

       Ngọc Lan đa tài. Đúng thế. Có nghe chị nồng nàn với những ca khúc Pháp trữ tình lời Việt mới thấy được vì sao Ngọc Lan là một hiện tượng của thập niên 90.

“Ngày đó cứ ngỡ với nhau ta muôn đời chung bước về / Tình mới đó quá đắm say thoáng đã nghe những ê chề / Người hỡi có nhớ tới em những đêm xưa ta say ân tình…” (Comme Toi – Người yêu dấu ơi)

        Bao nhiêu là thế hệ thanh niên trưởng thành ở thập niên 90 thời đó từ phía bên kia bờ đại dương đã say mê bầu trời trong vắt với vô vàn vì sao, đắm mình nghe tiếng sóng biển giữa bãi khuya, chỉ qua tiếng hát ngọt ngào của chị.

“Nha Trang ngày về, mình tôi trên bãi khuya

Tôi đi vào thương nhớ,

Tôi đi tìm cơn gió

Tôi xây lại mộng mơ năm nào

Bờ biển sâu, hai đứa tôi gần nhau…” (Nha Trang ngày về)

      Đối với Tb “Ngọc Lan là một vầng trăng” “Ngọc Lan chưa phải là một nhan sắc rực rỡ đứng ở tiền trường. Ngọc Lan – chưa phải là một giọng ca dội cuốn năm châu – nhưng Ngọc Lan, từ nhan sắc đến giọng ca của nàng đã thực sự trở thành giấc mơ thầm kín, trở thành ao ước ngọt ngào, kín lặng của những tâm hồn trai mới lớn, của những gương thanh niên mới bước vào đời, hăm hở chân đi.”

NHỮNG NGÀY CUỐI…

      Không dễ dàng chút nào khi nói về một huyền thoại.

      Ngọc Lan là một huyền thoại. Một huyền thoại trong vắt mà người đời chỉ có thể tìm thấy những tì vết cho chính người đời thêu dệt.

      Khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, chị phát hiện mình có bệnh, căn bệnh đa thần kinh hoá sợi tác động vào trung khu thị lực của chị. Nhưng không như những lời đồn đoán bên ngoài rằng người ca sĩ khả ái này đã bị mù, ông Trần Thăng cho biết những ngày sau đó, chị vẫn ngồi làm việc cùng ông trên những tác phẩm do Mây Production và Ngọc Lan cùng thực hiện.

      “Ngọc Lan vẫn ngồi editing với tôi, vẫn xem được video. Nhưng Ngọc Lan nói rằng Lan chỉ nhìn thẳng được thôi, cũng như Lan nhìn vào cái ống nhòm. Lan không thấy được những gì xung quanh. Lan chỉ thấy phía trước thôi. Không phải là Ngọc Lan không nhìn thấy".

        "Ở ngoài thì người ta bắt đầu nói Ngọc Lan bị tiểu đường hay bị gì gì đó, hoàn toàn không có. Thậm chí có người gọi cho tôi nói là hôm nay tôi mới đi lễ cầu nguyện cho linh hồn cô ấy, người ta nói cô ấy mất rồi. Tôi không nói những điều đó với Ngọc Lan. Nhưng rồi cô ấy cũng biết. Và cô ấy chỉ nói rằng anh Thăng ơi, khi nào Lan không còn hát được nữa thì cho Lan biết để Lan ngưng, chứ Lan không muốn kéo dài mãi.” (Trần Thăng GĐ Mây Production)

LOÀI HOA BẤT TỬ.

       Ngọc Lan là một hiện tượng mà cho đến 20 năm sau, kể từ ngày chị vĩnh biệt thế giới này, người ta vẫn còn nhắc, nói, nhớ về chị với vẹn nguyên hình ảnh một gương mặt đẹp khả ái, hiền hoà luôn phảng phất một nỗi buồn. Cái buồn làm cho người đối diện cảm thấy như chị có thể vỡ tan bất cứ lúc nào.

      Thực sự vì mình đang nói chuyện qua điện thoại, nếu mà bây giờ đang là video call thì sẽ thấy mắt tôi đang ứa lệ. Vì mỗi lần nhắc đến Ngọc Lan đều nhắc lại cho tôi rất nhiều kỷ niệm.

Mỹ nhân tự cổ như danh tướng.

Bất hứa nhân gian kiến bạc đầu.

       Ngọc Lan, người con gái mong manh với tiếng hát nhẹ như sương đã đến một nơi rất xa. Nơi đó tuy không có bờ cát trắng, không có những tiếng vỗ tay đón chờ chị cất tiếng hát, nhưng chắc chắn, chị sẽ nghe được lời gọi của những người ở lại, luôn gọi tên chị với tình yêu chưa bao giờ dứt.

✍️




Thứ Năm, 19 tháng 6, 2025

TÂM HỒN VIỆT và đám tang TRỊNH CÔNG SƠN.

     Những người muôn năm cũ

     Hồn bây giờ ở đâu.,.!?  (Vũ Đình Liên)

    Mỗi âm tiết trong thơ ca đánh vần lên một tia sáng.

    Mỗi câu hát cất lên mở ra một khung trời hy vọng...

Tb viết cho Sài Gòn xưa.

✍️

✍️

       Năm anh Sơn mất tôi đang đi công tác ở Sài Gòn. Tôi cùng Hảo cô bạn phổ thông khi ấy đang làm Phó Ban Tuyên giáo Thành ủy tp HCM (Hoàng Vĩnh Hảo con gái áp út Cụ Hoàng Minh Giám) đến phúng viếng. Đám tang anh Sơn rất đông, nếu không đi cùng Hảo tôi không chắc mình có thể vào được hay không. Người ở đâu ra mà lắm thế. Người ta ở đâu đổ về như kiến, chật cả đường phố. Quen có, lạ có. Không đủ chỗ đặt vòng hoa phúng điếu. Tôi đã khóc, tôi nói với bạn mình "Tb khóc vì Tâm hồn Việt luôn đẹp và trường tồn"

       Dostoievski nói: cái đẹp sẽ cứu vãn nhân loại. C’est la beauté qui va sauver le monde. Bỏ công ăn việc làm, đến tiễn đưa một thi sĩ – Trịnh Công Sơn trước hết là một thi sĩ, tác phẩm Trịnh Công Sơn là những bài thơ phổ nhạc – chứng tỏ người ta còn nghĩ đến cái đẹp, người ta còn có tâm hồn.

        Tự nhiên tôi nghĩ đến bác sĩ Jivago (Zhivag ) của Boris Pasternak. Cũng như anh Sơn, Jivago là một thi sĩ. Cũng như anh Sơn, Jivago bị cuốn hút trong cơn lốc của lịch sử, bị quẳng vào một bi kịch kinh thiên động địa từ trời giáng xuống. Như hàng triệu người Nga, Jivago bị đánh bạt ra khỏi gia đình, quê hương khi chiến tranh ập xuống nước Nga, cuốn trôi tất cả: gia sản, vợ con, bè bạn, tình ái, trong một xã hội thay đổi tận gốc rễ.

        Chỉ có một điều không bao giờ thay đổi: là một thi sĩ, Jivago tiếp tục làm thơ. Lấy thơ làm nhân chứng. Lấy thơ làm cái phao. Lấy thơ làm một nguồn hy vọng để vươn lên, để sống. Như Phùng Quán: Có những lúc ngả lòng / Tôi vịn câu thơ mà đứng dậy.

       Khi Jivago chết, người ta ở đâu đổ về rất đông, nhiều người không hề quen biết. Pasternak viết: người Nga yêu thơ, yêu thi sĩ. Nghĩa là yêu cái đẹp, nghĩa là chưa hoàn toàn tuyệt vọng. Chỉ hoàn toàn tuyệt vọng khi ngươi ta không còn thiết tha đến điều gì, ngay cả cái đẹp. Đó là nét lạc quan nhất trong một cuốn sách đầy thảm kịch: chiến tranh, tang tóc, chia lìa, đổ vỡ. Một tia sáng loé lên trong bầu trời đen tối.

MƯA VẪN MƯA RƠI…

        Khi Victor Hugo từ trần, hơn hai triệu người dân Paris đổ xuống đường đưa tiễn tác giả Những người khốn khổ, một cuộc tuần hành lớn nhất trong lịch sử Pháp, đông hơn cả đám đông xuống đường ngày giải phóng Paris. Victor Hugo không giải phóng nước Pháp, ông dẫn người Pháp đi tìm cái đẹp. Một nhà báo viết: chưa bao giờ trong một đám tang người ta thấy vắng bóng cái chết, chỉ thấy tương lai và hạnh phúc trên mỗi khuôn mặt. Khi Charles Trenet chết, hàng chục ngàn người kéo về đưa tang một thi sĩ hiện đại nổi tiếng nhất của Pháp. Đưa tang Trenet, trong vài giờ người Pháp quên mình đang sống trong một xã hội vật chất, suốt ngày túi bụi bon chen giành giật. Trong vài giờ, người Pháp thấy mình vươn lên, thấy đời có ý nghĩa hơn, bởi còn yêu cái đẹp. Trenet viết: Những thi sĩ đã qua đời, nhưng tiếng hát của họ vẫn bay nhẩy trên khắp đường phố. 

       Trịnh Công Sơn đã qua đời, nhưng tiếng hát của anh vẫn bay nhẩy trong các hang cùng, ngõ hẹp. Không phải chỉ ở Việt nam, mà trên khắp địa cầu. Người Việt, tan tác như một đàn gà mất mẹ, nương thân trên khắp nẻo đường xa xứ, mang theo những kỷ niệm quê hương, mang theo mùi nước mắm, mùi khói bếp, mùi rơm nếp đầu mùa, mùi sầu riêng, mùi phở... mang theo tiếng hát Trịnh Công Sơn.

      Tôi đã nghe Trịnh Công Sơn qua tiếng hát tưng tửng khói thuốc của Khánh Ly, tiếng hát thánh thót, không có tuổi của Thái Thanh, tiếng hát truyền cảm của Lệ Thu, và rất nhiều tiếng hát vô danh khác. Tiếng hát của những Việt kiều xa Tổ quốc nhưng chỉ nói tiếng Việt, của những người thuộc thế hệ sau này, hát nhạc Trịnh với một thứ tiếng Việt pha giọng Mỹ, giọng Pháp, giọng Đức, giọng Slaves. Tôi đã nghe tiếng hát nhạc Trịnh vọng ra từ những căn nhà ở bất cứ chỗ nào có người Việt sinh sống bên trời Âu… Một buổi chiều tàn, trong một bìa rừng nước Ý, cách xa Tổ quốc Việt Nam hàng chục ngàn cây số, một nơi khỉ ho cò gáy, tưởng như không có hơi người, tôi nghe một giọng khàn khàn vọng ra từ một căn nhà gỗ... Mưa vẫn mưa bay, trên tầng tháp cổ. Dài tay em với những thoáng mây bay… Người hát là một ông già gốc Ấn Độ, sống ở Việt nam từ nhỏ. Vượt biển, thuyền đắm, ông già đươc tầu Ý vớt, ở lại Ý, làm nghề canh rừng. Suốt ngày, lủi thủi một mình, tháng năm dài đằng đẵng, ông già Ấn mơ đến những cơn mưa trên tầng tháp cổ ở một xứ sở ông đã nhận làm quê hương.

        Bạn tôi, nhà báo Cao Phong thường trú ở Paris kể: Một ngày ở ngoại ô La Havane, Cuba, trong một quán cóc trên bờ biển, bạn nghe một giọng hát đàn bà, rất trong, rất ngọt từ trong bếp vọng ra. Ngày gió lớn, tai nghe môi gọi thầm. Gọi tên em, tên Việt nam, trong tiếng nói da vàng... Người hát là một bà người Bắc, từ Hà nội sang Cuba, trong một chương trình hợp tác gì đó giữa hai nước xã hội anh em, có lẽ đã mệt nhoài sau nhiều năm xa xứ...

       Nhạc Trịnh đã đi sâu vào tâm hồn dân tộc. Nước Việt có 100 triệu dân thì có quá nửa dân số yêu thơ và thích làm thơ. Sự thực, không cần phải biết đọc, biết viết mới biết làm thơ, tác giả những câu thơ đẹp nhất trong văn chương Việt nam–ca dao-là những người nông dân không biết đọc biết viết. Trong số hơn 50 triệu người Việt làm thơ, mỗi thế hệ cho vài ba thi sĩ. Những thi sĩ đi sâu vào tâm khảm đám đông, gặp gỡ tâm hồn một dân tộc còn hiếm hoi hơn nữa. Trịnh Công Sơn thuộc cái số hiếm hoi đó.

✍️



Thứ Tư, 18 tháng 6, 2025

TIẾNG HÁT KHÁNH LY.

       Bài này lên khuôn từ 8/3.2025 nhưng do bị đột quỵ nên giờ mới nhấn Enter.

Tb với Âm nhạc.

✍️

 Khánh Ly và thân hữu bên chiếc bánh sinh nhật 80 tại Bowers Museum, 7 tháng 3, 2025. Từ trái qua: Hòa Bình, Linh Kochan, Thương Linh, Khánh Ly, Kiều Chinh, Thúy Hằng.

       Tôi cũng muốn gửi lời chúc mùng tuổi 80 của Chị. Chúc Chị khỏe mạnh mãi để tiếp tục hát cho những người Việt, yêu tiếng Việt trong đó có cả tôi.

        Trời cho Chị Khánh Ly một giọng hát đặc biệt, Chị hát nhạc của ai cũng hay nhưng đặc biệt là hát nhạc Trịnh Công Sơn. Nhạc của Trịnh Công Sơn là nhạc viết về chiến tranh, nhạc kể lại những chết chóc, mất mát, tang thương của một đất nước ly loạn chia cắt vì chiến tranh. Gọi nhạc Trịnh là Nhạc Phản Chiến cũng không sai vì lời trong bài hát vừa ru ngủ vừa làm cho những người lính chùn tay, buông súng không muốn chiến đấu nữa.

        Trời sinh ra Khánh Ly để hát, nhưng đặc biệt để hát nhạc Trịnh Công Sơn. Với giọng khao khao kể lể chậm rãi Chị làm cho người nghe như thấy trước mặt một khúc phim chiến tranh quay chậm. Những bài hát nghe một lúc người lính muốn buông súng, không phải đầu hàng mà muốn quay về với gia đình, về hậu phương… một hậu phương chưa bao giờ an bình ấm no. Họ muốn quay về vì không biết ngày mai có còn quay về được nữa hay không...!?

Một lần tôi bất chợt nghe Khánh Ly ca: 

      Ta không thấy em từ bấy lâu nay, mùa mưa làm rừng đước dâng đầy/trên cao gió hát mây như tóc/tràm đứng như em một dáng gầy. Mỗi con lạch là mỗi xót xa, mỗi dòng sông là mỗi tuổi già, thành phố đâu đây khuất hình khuất dạng, cuộc chiến già nua theo mỗi tiếng ca….(Thơ U Minh- Nguyễn Tiến Cung, Phạm Duy phổ nhạc)

       Tiếng hát của Chị rời rạc, kể lể. Bài hát không có tiếng súng tiếng bom nào cả, nhưng qua cái giọng khàn tưng tửng chậm rãi của Chị ta thấy như những trang sách viết về chiến tranh đang lật từng tờ và người lính đó đang bì bõm trong rừng đước U Minh. Anh không bao giờ còn gặp lại người yêu nữa. Anh tử trận hay người yêu đã bỏ đi xa...!? Kết thúc nào cũng buồn cả.

        Tôi nghe đi nghe lại nhiều lần khúc hát giản dị này và lần nào nghe cũng ứa nước mắt. Tôi cũng từng là lính, từng ra trận, từng bị thương... Tay tôi từng bế xác đồng đội vừa hy sinh, máu còn ấm thấm đẫm người tôi... Bảo sao tôi khóc...

       Còn nữa….tiếng hát Khánh Ly là tiếng hát cho chiến tranh ngay từ tiếng hỏa tiễn đầu tiên dội vào thành phố và tiếng hát của Chị đong đưa trên những xác người của cuộc chiến hơn 20 năm.

       Đôi khi tôi tự hỏi có bao giờ Chị bị chính tiếng hát của mình khi hát nhạc Trịnh Công Sơn làm u ẩn đời sống hay không...!? Những bài hát đầm đìa nước mắt và bom đạn! -Những giọt nước mắt khô và những bom đạn không tiếng nổ đó, đã ảnh hưởng như thế nào trong đời Chị...

        Tôi chúc Chị những ngày tháng sau 80 năm đời là những ngày an vui khỏe mạnh.

✍️

         Khánh Ly hát nhạc của ai cũng hay. Quả đúng như lời, Khánh Ly ca "Em ơi! Hà Nội phố"

        Khi rảnh mình sẽ lên bài về những ca sĩ Sài Gòn xưa hát nhạc Đỏ.

✍️