Lần đầu Tb gặp Ns Quốc Dũng vào cuối năm 1978 tại nhà Dì út mình ở Trường Minh Ký gần ngã 3 Lăng Cha Cả ngay cổng Phi Long Tân Sơn Nhất. Dạo ấy mình đi công tác nhận khí tài cho Quân chủng PK_KQ. Năm 1955 Dì Út mình trong vai Nhà báo theo dân di cư vào Nam hoạt động tiếp. Chú Dì tôi đều là tay to trong giới Báo chí Văn nghệ ở Sài Gòn. Mình chẳng có ấn tượng gì với anh ấy ngoài cái tên Quốc Dũng nghe hay hay...
Sau này về nước gặp và giao lưu với Ns Quốc Dũng nhiều hơn qua anh Ngọc Tân. Tên con gái út và duy nhất của anh Ngọc Tân với người vợ thứ hai là do vợ chồng Ns Lê Hựu Hà và Cs Nhã Phương đặt. Mình quen biết với anh Ngọc Tân từ trước 1975 lúc anh còn chưa lấy vợ và chưa thành danh ở Hà Nội. (Chuyện về Giọng ca vàng Tenor spinto này mình sẽ kể sau).
Nay tàn mùa hạ, sang Thu nhớ Một Người và nhớ cả khúc "Chiều hạ vàng" nên gõ đôi dòng theo Thơ Nhạc Ảnh để gió cuốn đi.
Tb nhớ gì thì kể vậy thôi. Chả cho ai cả. Cho hồn mình về với thanh cao. Vậy thôi🥰
Cho 2 ngày Thứ Hai 6.9.2004 và Chủ Nhật 24.9.2023.
✍️🍁✍️
🍁
Giọt cà phê rơi nghiêng chiều thứ bẩy
Lá vô thường chạm xuống giấc mơ xa.
Một tiếng gió cũng làm tim thắt lại,
Nghe tên người vỡ nát giữa heo may...
*
Trả tôi về nương áo mỏng vai gầy
Gieo nỗi nhớ xanh bờ môi ngây dại
Thu man mác loang mùi hương xa ngái
Từng giọt buồn trên gối mộng đêm hoang...
*
Trả tôi về với mùa cũ úa vàng
Nghe nước mắt rơi ngang chiều lá đổ
Em hiu quạnh neo con tim rạn vỡ
Ta hồn đau lưu lạc phía trời xa...
*
Trả tôi về ngày tháng cũ phôi pha
"Em đã cũ... Anh dám yêu lần nữa...!?"
Em đã hỏi... thì sao ta phải sợ...
Em ngọc ngà ta nương bế trên tay...
✍️
Sau ngày Ns Quốc Dũng ra đi thì hầu hết những hình ảnh, videos lời ca tiếng hát của Bảo Yến và Quốc Dũng đều bị ẩn trên nét. Mình có 2 files lưu khúc "Chiều hạ vàng" do Thanh Tuyền và Lệ Thu ca cực hay, mà chẳng biết nhét vào đâu, nay cần thì tìm hoài không thấy... Chán mớ đời cái gã ngu ngơ bộ nhá thì tốt, bộ nhớ thì tồi là mình đây... Chẹp🥰.
✍️
Ngày còn ở VN mỗi lần vào Sài Gòn (Do công việc năm nào cũng vào dăm ba bận) mình thường đến quán cà phê nhỏ trên đường Trần Quý Cáp (cũ), quận 3, nơi vẫn hay tề tựu những người quen thuộc như nhạc sĩ Hoàng Trang, Thanh Sơn, Mặc Thế Nhân, Hàn Châu, Tòng Sơn… nơi đó các cuộc chuyện trò luôn rôm rả về thời trai trẻ yêu đương và các ngã đường định mệnh lúc khói súng còn khét nồng mùi chiến tranh. Những mái tóc bạc kề nhau, như vẫn còn đầy những khao khát. Lần mình đi với Hảo, lần đi với anh Quang hay Tuấn kèn... Anh Tân mà có nhà thì mình ới anh đi cà phê cà pháo... Mình_một gã Bắc kỳ nòi lại ga lăng lăng tử yêu Sài Gòn xưa, yêu Bolero đến mê mệt, thế là các vị ấy đồng ý kết giao với mình, đồng ý kể mình nghe những điều nhỏ to về âm nhạc Sài Gòn xưa, về những tên tuổi làm nên những khúc ca đi vào hồn người, thấm vào máu trong tim người nghe...
Ấy vậy mà nhanh quá. Từng người ra đi. Như những dòng sông nhỏ im lặng chảy dần về quy lộ. Còn mình thì cứ lang thang xứ người không hẹn ngày về với những nhớ nhớ quên quên Sài Gòn yêu dấu xưa...
✍️
Nhạc sĩ Quốc Dũng là một trong những nhân tài đặc biệt của thế hệ vàng nhạc trẻ miền Nam sau 1975. Cùng lứa với ông là Bảo Chấn, Đức Huy, Nam Lộc… Khi mất ông đã bước qua "Thất thập cổ lai hy" của đời người. Khi còn sống, ông thân với Ns Lê Hựu Hà, Hoàng Phương, Nguyễn Trung Cang. Năm ấy nghe tin ông ra đi như nghe tiếng chuông điểm vào hồn đau lặng lẽ trong khoảng không gian trầm mặc và u tối, trong sự nuối tiếc khó tả.
Tiểu sử của ông có ghi tên đầy đủ là Nguyễn Quốc Dũng, sinh năm 1951 tại Thái Lan. Năm 1954, khi Quốc Dũng ba tuổi, gia đình ông về nước. Năm 10 tuổi, Quốc Dũng vào học tại trường Quốc gia Âm nhạc Sài Gòn; năm 16 tuổi ông tốt nghiệp thủ khoa môn nhạc pháp Tây phương. Sau khi đỗ Tú tài 2, Quốc Dũng vào học tại Viện Đại học Vạn Hạnh. Tuy nhiên, những cột mốc đó không tả hết được những dữ kiện sôi động và khuynh hướng phá cách trong đời của ông.
Năm 1975, Ông chọn ở lại quê nhà, Ns Quốc Dũng là người theo tín Phật nên ông chọn sống theo số mệnh. Sự có mặt của ông sau đó, đã góp sức vực dậy tinh thần của các anh em Lê Hựu Hà, Bảo Chấn… khi cùng tham gia các đoàn biểu diễn đi về thôn quê, tìm vui trong âm nhạc. Cũng từ các chuyến biểu diễn đó, ở Cần Thơ, Lê Hựu Hà và Quốc Dũng lần đầu phát hiện hai tiếng hát định mệnh của đời mình là ca sĩ Nhã Phương và Bảo Yến.
Lê Hựu Hà từng tìm lại được nguồn cảm hứng với tiếng hát Nhã Phương, làm dậy sóng đời sống âm nhạc Việt Nam qua các ca khúc như Ngỡ Đâu Tình Đã Quên Mình, Trả Hết Cho Người… còn với Quốc Dũng khi kết hợp với Bảo Yến đã tạo nên những cơn sốt với thị trường âm nhạc, vốn đang đầy những định kiến và kiểm duyệt khe khắt.
Năm 1986, phối hợp với nhạc sĩ Hoàng Phương, Quốc Dũng cho ra mắt một album bị coi là “lậu”, vì không qua kiểm duyệt, với tiêu đề Chiều Hạ Vàng, toàn bộ Album 10 bài hát với tiếng hát Bảo Yến. Thời đó, mọi công cụ ghi âm và phòng thu của Sài Gòn cũ đều bị quản lý rất chặt. Ns Hoàng Phương kể rằng ông đã cho thử đi duyệt nhưng bị nhiều cơ quan văn hoá chối từ, coi là lời lẽ và loại âm nhạc này mang hơi hướng “văn hoá đồi trụy”.
Sau khi bàn bạc lại với Ns Quốc Dũng, hai ông quyết định thực hiện nhạc nền và cho thu chui tại nhà với những dụng cụ mà Ns Quốc Dũng kiếm được... Rất nhiều người ngạc nhiên vì âm thanh trống đàn của băng nhạc này rất hiện đại (Thời điểm đó, tìm kiếm trống điện tử còn khó hơn "anh gì" ngồi nhờ tên lửa Nga bay lên vũ trụ...🥰) Mãi sau này ông mới kể: Do ông vô tình phát hiện cây đàn cho trẻ con Yamaha PSR-480, lúc đó lại tích hợp những âm thanh cần thiết, nên đã dùng vào ghi âm cho album này. Mọi thứ lúc đó chỉ thu vào băng cassette gốc rồi giao cho Ns Hoàng Phương đi sang “lậu” bên ngoài.
Thời đó, chưa có hệ thống phát hành, cũng không biết làm sao để thể nghiệm với người nghe. Ns Hoàng Phương nhờ vào sự quen biết của mình, xin rạp hát Chiến Thắng ở Gò Công phát trước và sau giờ chiếu phim để thử phản ứng khán giả. Chuyện thú vị xảy ra, dân chúng không nhớ phim chiếu, mà nhớ các bản nhạc được phát, thậm chí có người còn đến trước rạp đứng nghe nhạc phát qua loa phóng thanh và hỏi nhạc gì, của ai....
Thập niên 80 là thời điểm khó khăn vô cùng, cả nước như bên bờ vực, hoặc thay đổi hoặc sụp đổ. Giai đoạn đó âm nhạc trong nước chỉ chủ trương ca hát về lao động sản xuất, ca ngợi lãnh tụ và “đất nước đổi mới”… Nhưng với Giai điệu và lời ca ngọt ngào đến lạ của ca sĩ Bảo Yến, cùng cách tổ chức của Ns Quốc Dũng đã khiến loạt bài hát Gò Công như: Chiều Hạ Vàng, Mẹ Gò Công, Thương Một Người Ở Xa, Chuyện Tình Hoa Muống Biển… như dòng nước mát rót vào đời sống đang tha thiết mong được thưởng thức thật sự.
Ca sĩ Bảo Yến từng tâm sự rằng “Băng nhạc Gò Công đó đã biến tôi từ một ca sĩ vô danh tiểu tốt thành ngôi sao nổi tiếng. Khán giả bất ngờ khi lâu lắm mới được nghe băng nhạc Bolero trữ tình hay đến thế nên thích, tên tuổi tôi nổi như cồn. Từ đó, tôi đi show tỉnh nhiều quá trời. Trước đó, tôi chỉ hát ở thành phố, thu nhập cũng có nhưng không nhiều như đi tỉnh. Nếu không có anh Quốc Dũng, tôi chỉ nổi tiếng được phần nào thôi, nhờ anh ấy mà tôi được chắp cánh nổi đình đám”.
Sự kiện băng nhạc Gò Công lan ra mọi miền, đi theo trên những chuyến xe đò tỉnh xa, đến những vùng quê nghèo miền Trung, rồi ra tới miền Bắc. Dần dà, vì thấy album này nổi tiếng quá, mà “không có gì vi phạm” nên các đài phát thanh, đài truyền hình cũng bắt đầu sử dụng theo.
Có lần tôi hỏi Ns Quốc Dũng về album này, ông cười và nói rằng: Không thể có lần thứ hai. Quả là trong dòng lịch sử không được ghi chép của âm nhạc những ngày tháng đó, chuyện đam mê, cộng với tuổi trẻ bất cần, thích “vượt rào” để làm chuyện mình thích chỉ có thể đến một lần.
✍️
Cuối thập niên 1990, Ns Quốc Dũng từ chối mọi công việc, lui về cuộc sống sáng tác riêng bỏ ngăn kéo, để con mình và vợ mình hát chơi. Những bài hát của ông trầm lắng hơn, thế sự hơn và đầy những điều bất cập lẽ đời.
Chẳng hạn, trong bài "Ông Lão Và Con Chó Ngoan", ông viết về một người già mù và con chó sống nơi hè phố, cái nhìn chia sẻ và đau xót cho những tháng ngày họ sống nương tựa vào nhau.
"Ông gác tay gối đầu
Trên tấm chăn cũ nhàu
Con chó như biết sầu
Lặng nằm bên ông ngước trông trời cao”
Hoặc quay về với những âm hưởng của Phượng Hoàng, sự yên lặng của căn cội Phật giáo trong ông, như bài "Giấc Mơ Việt Nam".
“Rồi tôi lạc bước đến nơi xa vời.
Bầy thú dữ đi bên bầy nai,
Cạnh con suối lung linh màu xanh núi đồi.
Và tôi đã đến khắp năm châu.
Và đã sống giữa bao thương yêu,
Mọi người biết sớt chia niềm vui nỗi sầu”
Nhiều tờ báo trong nước khi đến phỏng vấn nhạc sĩ Quốc Dũng – khi ông trả lời hoặc từ chối – thì thấy ông cười hiền, nên mô tả ông là người “hiền lành, nhỏ nhẹ, dễ gần, hoà đồng…”(😜) nhưng thật ra, Quốc Dũng “thật” là một tính cách sắc sảo, hài hước, thâm sâu và chọn lọc mối quan hệ. Ông không dễ kết bạn, cũng không dễ nói suy nghĩ của mình cho người ngoài biết.
Ông chưa bao giờ nhận mình là người nổi tiếng. Ông nói: danh vọng đến với ông là số mệnh, vì có nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ tài hoa hơn ông, nhưng họ không nổi tiếng. “Không phải được danh tiếng là có tất cả”. Bởi Ông, khi điểm lại sự nghiệp của mình từ năm 17 tuổi, lúc làm giới văn nghệ Sài Gòn ngỡ ngàng với ca khúc "Em đã thấy mùa xuân chưa".
Trong một lần trà dư tửu hậu, thấy ông đang ngồi xem chương trình ca nhạc một mình trước tivi. Đó là loại chương trình ca nhạc thời thượng quen thuộc. Tôi ngạc nhiên hỏi sự kiên nhẫn của ông, “Anh coi những chương trình này sao, toàn lặp đi lặp lại nhàm chán, coi thường khán thình giả như những kẻ vừa điếc vừa mù”. Ông quay sang nhìn tôi, ánh mắt thú vị “Hay chứ, coi đi em, chương trình hay mà”. Nể lời ông, tôi ghé vào ngồi coi, được vài bài thì mất kiên nhẫn đứng dậy. “Hôm nào rảnh anh phân tích cho em biết coi cái hay của loại chương trình này nha”.
Bất ngờ Ông bật cười sảng khoái “Hay chứ, làm kỳ cục như vậy, hát như kêu đường rao báo như vậy mà họ vẫn làm được, vẫn đưa lên TV được là họ hay hơn mình rồi”. Có những lúc như vậy, mới biết Quốc Dũng thâm sâu thú vị đến nhường nào.
Có lẽ chứng kiến sự ra đi vội vã của TCS, của Ngọc Tân... Ns Quốc Dũng cảm thấy đời quá vô thường, tài hoa bạc mệnh, nên ông khép lòng mình với đam mê chọn cách ra đi yên lặng, như bóng cổ thụ trải bóng mát sâu rộng, nhưng ít khi chịu kể chuyện đời mình.
...Em hát đi, lênh đênh giọt buồn
Hoài mãi trong ta bơ vơ chiều về...
...
Bức hình Đường Thu này được đặt làm trang bìa Tạp chí Du lịch Trẻ CH Czech (CzKM Travel - được thành lập vào tháng 8.1980 thuộc Trung ương Đoàn TNCS Tp Praha. Cuối năm 1989 Đảng CS Tiệp khắc có nguy cơ tan rã và sụp đổ. Trước khi bị giải tán, nó đã được một nhóm cựu SV Vn mua lại. Đây cũng là Cty Du lịch đầu tiên của người Việt ở Đông Âu). Nhiều bạn trẻ muốn theo mình đam mê. Mình bảo: "Thời buổi này không có đam mê suông, đam mê nước lã. Đam mê nó ăn vã cả thời gian, tiền bạc và sức lực của mình đấy. Muốn đam mê phải có điều kiện, phải thật chịu khó và hết sức kiên trì...thì mới đã. Đừng đam mê nửa vời. Đam mê nửa vời là tiêu tốn chính cuộc đời bạn."
Trả lờiXóa✍️🍁✍️
Để có bức hình này mình phải cho xe xuống vệ đường, bật nóc xe kê chân máy, cài chế độ chụp Manual, khép khẩu độ đến mức tối đa f/22, hạ ISO xuống 100, để có thể có được tốc độ 10 giây. Còn phải rình hơn nửa tiếng khi trên đường chỉ có xe bên trái mà không có xe bên phải. Vì đèn hậu xe bên phải sẽ làm nhoè vệt đèn fa xe trái, ảnh sẽ lem nhem. Cũng may trời chưa sập tối mới lấy được độ sâu con đường. Trời cho rừng thu đủ vàng, trời chiều đủ sáng... Bên trái đường vừa đẹp chỉ có 2 xe, vừa đủ độ dẫn sáng cho con đường.... May nhất là rừng thu bên này không có muỗi, vắt... Chứ điên à mà đứng rình cả tiếng nuôi muỗi...🥰
Trong hơn 100 lần nháy mới được bức này đấy.
Nghề chơi cần kiên trì thế đấy, chứ không phải cứ giương súng lên là bắn được ảnh đẹp đâu.
Thông số ảnh: Muộn chiều trên đường từ Zurich đến hồ Blaussee đẹp nhất Thụy Sĩ, bằng combo Nikon D7100, Lens Nikon 17-55mm, 10 sec, f/22, ISO 100.
🍁
Rất nhiều điều cần đọc và suy ngẫm! Cảm ơn anh Nguyễn!
Trả lờiXóa