CÒN TUỔI NÀO CHO EM...

     "Mọi gã Đàn ông kể cả những kẻ độc thân và gan lỳ nhất, bao giờ cũng giấu trong tim hình ảnh Một Thiếu nữ" (Tb nghĩ vậy, và khi nhìn bằng con tim thì mọi thứ đều đôi mươi, kể cả khi tóc bạc, răng long).

     Rảnh ngồi gõ đôi dòng về ca từ trong nhạc Trịnh.

Tb và Âm nhạc.

✍️🎤🎼✍️

      Chúng ta đều biết chất ma mị cùng lối "nói ngược" trong nhạc Trịnh. Nó rắc rối hơn bất cứ văn bản đơn phương thuần túy nào của tiếng Việt. Ngay hai câu “Đêm thu gió lọt song đào, Nửa vành trăng khuyết ba sao giữa trời" trong Kiều cũng đã tốn không ít giấy mực để các nhà tranh luận.

      Ca từ trong nhạc Trịnh rắc rối ở chỗ có lẽ hình tượng cụ thể hay trừu tượng mà nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cảm nhận được rất phong phú, tinh tế, khó diễn tả bằng ngôn từ bình thường. Do vậy chỉ với cách nói, cách viết đôi lúc có vẻ “ngược đời” mới giúp cho nhạc sĩ truyền đạt và thể hiện ý tưởng của mình, cho dù các ý tưởng ấy cũng khá mơ hồ. Cách thể hiện ngôn từ đó không phù hợp với logic ngôn ngữ hàng ngày nhưng chắc không phải là mớ bòng bong rối rắm hoặc thứ ngôn ngữ giả tạo cố tình tạo ra, bằng chứng nhiều người nghe nhạc Trịnh dù không hiểu vẫn thấy thích, vẫn thuộc và hát đúng ca từ (nói thêm rằng, nhạc Trịnh được yêu thích, được hát từ rất lâu hơn nửa thế kỷ nay rồi, chứ không phải nổi lên như phong trào sau khi TCS mất).

     Chính xác hơn, ông tạo ra ngôn ngữ của ca từ bằng “cảm tính” chứ không phải “lý tính”, vì vậy nếu dùng “lý tính” để phân tích thì có thể khó lý giải nhưng nghe thì vẫn “cảm” được đó thôi. Mình nghĩ rằng, chưa chắc Trịnh Công Sơn đã mô tả rõ ràng được những gì ông đã cảm, đã viết ra. Đối với một bức tranh thuộc trường phái trừu tượng hay lập thể, những con người hay cảnh vật thường có vẻ kỳ dị, những hình khối méo mó khác thường nhưng nhờ thế mới chở nổi những tư tưởng tác giả muốn thể hiện. Ví dụ khác, chẳng hạn chuyện uống rượu, mình có thể cảm được cái hương, cái vị, cái ngon của chai Chivas 21 năm tuổi nhưng khó diễn tả cho người khác chỉ quen uống vodka, cũng cảm được như mình!

      Ca từ của ông có nhiều lúc như “nói ngược” hoặc nói sai. Người ta hay trích câu nói ngược của ông “Một trăm năm đô hộ giặc tây” (?) Tây đô hộ ta chứ! để phê bình. Thế nhưng, câu cửa miệng “Tôi đi khám bác sĩ” dù ngược ngạo nhưng vẫn được mọi người dùng thường xuyên đó thôi! “Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao“, “Cụm rừng nào lá xác xơ cây“… của ông cũng là kiểu như vậy.

✍️

      Bây giờ mình nói về khúc “Còn tuổi nào cho em”. 

     Clip quay tại nhà (Vánoce i Nový Rok: Giáng sinh và Năm mới).

      Khúc này mình được nghe lần đầu tiên trên đĩa nhựa 45 từ cuối 1975 do KL ca. Sau này mình cố công đi tìm nhưng không thấy. Các tape mang về nước, các đĩa KL được sao chép cũng không thấy bài này. Phần lớn là Trịnh Vĩnh Trinh, Thu Hà, Lệ Thu… hát khiến mình có cảm giác như ăn món ngon nhưng nấu chưa tới (Bây giờ thì khỏi lo, trên nét có đủ🥰)

      Đây cũng là bài tủ mình thường nghêu ngao từ thuở mới lớn đi tán gái, cho đến giờ  tóc đã 2 màu, không hiểu sao khi nghe, mình cảm thấy có chút gì đó man mác, phấn chấn, chút gì đó cảm hoài… Nay thử gõ vài dòng cảm nhận của riêng mình mà thôi🥰.

Tuổi nào nhìn lá vàng úa chiều nay
Tuổi nào ngồi hát mây bay ngang trời
Tay măng trôi trên vùng tóc dài
Bao nhiêu cơn mơ vừa tuổi này
Tuổi nào ngơ ngác tìm tiếng gió heo may...

     Trạng thái này từ một bạn trẻ đang mơ mộng hay một người bước vào tuổi xế bóng đều có thể gặp. Một thoáng ngơ ngác khi gió heo may về, mỗi người có những cảm xúc với cung bậc khác nhau. Con người là một tạo vật của thiên nhiên ắt phải có các phản ứng khi thiên nhiên thay đổi: lá vàng úa, mây bay, gió heo may,… Có những giây phút nào đó, con người nhạy cảm, đã ngồi mơ mòng dõi mắt trông theo,…

Tuổi nào vừa thoáng buồn áo gầy vai
Tuổi nào ghi dấu chân chim qua trời
Xin cho tay em còn muốt dài
Xin cho cô đơn vào tuổi này
Tuổi nào lang thang thành phố tóc mây cài...

      Đây là một cảm giác mênh mông! Nghi ngại và tin tưởng, bồng bột và u sầu. Nhiều lúc không biết mình thích nhanh chóng trưởng thành như một người lớn thực thụ hay trở về niềm hoan lạc tuổi thơ ngây...!?

Ôi buồn!
Tuổi nào ngồi khóc tình đã nghìn thu
Tuổi nào mơ kết mây trong sương mù
Xin chân em qua từng phiến ngà
Xin mây xe thêm mầu áo lụa
Tuổi nào thôi hết từng tháng năm mong chờ…

     Đến đây đúng là tuổi về chiều, ngả bóng. Tất cả còn lại chỉ là những hoài niệm, tiếc nuối, an ủi…
      Dù tuổi cao nhưng có ai cấm nổi việc người ta còn mơ mộng. Lúc này thường không mong gặp những điều mới lạ, những phiêu lưu trong cuộc đời mà chỉ còn mong gặp “cố nhân”. Năm tháng đi qua, tuổi đời chồng chất nhưng người xưa vẫn là “bước chân mềm trong màu áo lụa”, những ảo ảnh, hình tượng quý giá hiện ra trong làn sương ký ức. Vì thế, người ta vẫn mong chờ để nói lên một điều gì đó, để bày tỏ một nỗi niềm với ai đó mà trong quá khứ đã lỡ hẹn hoặc lỡ cơ hội nên luôn hối tiếc…

     Trong chúng ta có ai dám khẳng định mình chưa từng hối tiếc và cũng chưa từng thầm giấu ai trong tim...!?

     Tb không kết giao nhiều trên Blogspot nhưng chắc chắn Tb có cất giấu Người ở trong tim💖 Chả có gã Đàn ông nào cho dù độc thân hay gan lỳ nhất mà không cất giấu trong tim hình ảnh của một thiếu nữ (Trong con tim thì mọi thứ chỉ là đôi mươi, cho dù đầu bạc, răng long. Tb🥰). Nhớ một người không có nghĩa là yêu người ấy. Mà nhớ một người chỉ đơn giản là mình không muốn dối lòng và bạc nghĩa với người đã từng đi qua đời ta bằng sự thân thiện tri tâm, tri âm và tri kỷ. Chỉ vậy thôi💖.

✍️🎤🎼✍️